Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

According to custom

  • 1 Ex more

    Latin Quotes (Latin to English) > Ex more

  • 2 mos

    mos, mōris, m. [etym. dub.; perh. root ma-, measure; cf.: maturus, matutinus; prop., a measuring or guiding rule of life; hence], manner, custom, way, usage, practice, fashion, wont, as determined not by the laws, but by men's will and pleasure, humor, self-will, caprice (class.; cf.: consuetudo, usus).
    I.
    Lit.:

    opsequens oboediensque'st mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 54:

    huncine erat aequum ex illius more, an illum ex hujus vivere?

    Ter. Heaut. 1, 2, 24: alieno more vivendum est mihi, according to the will or humor of another, id. And. 1, 1, 125:

    nonne fuit levius dominae pervincere mores,

    Prop. 1, 17, 15: morem alicui gerere, to do the will of a person, to humor, gratify, obey him:

    sic decet morem geras,

    Plaut. Most. 3, 2, 35; Cic. Tusc. 1, 9, 17:

    animo morem gessero,

    Ter. And. 4, 1, 17:

    adulescenti morem gestum oportuit,

    id. Ad. 2, 2, 6; v. gero.—
    II.
    The will as a rule for action, custom, usage, practice, wont, habit:

    leges mori serviunt,

    usage, custom, Plaut. Trin. 4, 3, 36:

    legi morique parendum est,

    Cic. Univ. 11:

    ibam forte Viā Sacrā, sicut meus est mos,

    custom, wont, Hor. S. 1, 9, 1:

    contra morem consuetudinemque civilem,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    quae vero more agentur institutisque civilibus,

    according to usage, according to custom, id. ib.:

    mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere,

    id. Brut. 21, 84:

    ut mos est,

    Juv. 6, 392;

    moris erat quondam servare, etc.,

    id. 11, 83:

    more sinistro,

    by a perverted custom, id. 2, 87.— So with ut:

    morem traditum a patribus, ut, etc.,

    Liv. 27, 11, 10:

    hunc morem servare, ut, etc.,

    id. 32, 34, 5:

    virginibus Tyriis mos est gestare pharetram,

    it is the custom, they are accustomed, Verg. A. 1, 336:

    qui istic mos est?

    Ter. Heaut. 3, 3, 1:

    mos ita rogandi,

    Cic. Fam. 12, 17, 1:

    ut mos fuit Bithyniae regibus,

    id. Verr. 2, 5, 11, § 27: moris est, it is the custom:

    negavit, moris esse Graecorum, ut, etc.,

    id. ib. 2, 1, 26, § 66; Vell. 2, 37, 5:

    quae moris Graecorum non sint,

    Liv. 36, 28, 4; cf.:

    (aliquid) satis ex more Graecorum factum,

    id. 36, 28, 5:

    ut Domitiano moris erat,

    Tac. Agr. 39.— Plur.:

    id quoque morum Tiberii erat,

    Tac. A. 1, 80:

    praeter civium morem,

    contrary to custom, to usage, Ter. And. 5, 3, 9: sine more, unwonted, unparalleled:

    facinus sine more,

    Stat. Th. 1, 238; so,

    nullo more,

    id. ib. 7, 135:

    supra morem: terra supra morem densa,

    unusually, Verg. G. 2, 227 (cf.:

    supra modum): perducere aliquid in morem,

    to make into a custom, make customary, Cic. Inv. 2, 54, 162:

    quod jam in morem venerat, ut, etc.,

    had become customary, Liv. 42, 21, 7.—
    B.
    In partic., in a moral point of view, conduct, behavior; in plur., manners, morals, character; in a good or bad sense:

    est ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,

    manners, Cic. Fam. 12, 27, 1:

    suavissimi mores,

    id. Att. 16, 16, A, 6: boni, id. Fragm. ap. Non. 254, 8.—Prov.:

    corrumpunt mores bonos colloquia mala,

    Vulg. 1 Cor. 15, 33:

    justi,

    Cic. de Or. 2, 43, 184:

    severi et pudici,

    Plin. 28, 8, 27, § 106:

    sanctissimi,

    Plin. Ep. 10, 20, 3: feri immanisque natura, Cic. Rosc. [p. 1168] Am. 13, 38:

    totam vitam, naturam moresque alicujus cognoscere,

    character, id. ib. 38, 109:

    eos esse M'. Curii mores, eamque probitatem, ut, etc.,

    id. Fam. 13, 17, 3; id. de Or. 2, 43, 182:

    mores disciplinamque alicujus imitari,

    id. Deiot. 10, 28:

    perditi,

    id. Fam. 2, 5, 2:

    praefectura morum,

    the supervision of the public morals, Suet. Caes. 76:

    moribus et caelum patuit,

    to good morals, virtue, Prop. 4 (5), 11, 101:

    amator meretricis mores sibi emit auro et purpurā,

    polite behavior, complaisance, Plaut. Most. 1, 3, 128:

    propitiis, si per mores nostros liceret, diis,

    i. e. our evil way of life, Tac. H. 3, 72:

    morum quoque filius,

    like his father in character, Juv. 14, 52:

    ne te ignarum fuisse dicas meorum morum, leno ego sum,

    i. e. my trade, Ter. Ad. 2, 1, 6:

    in publicis moribus,

    Suet. Tib. 33; 42.—
    III.
    Transf.
    A.
    Quality, nature, manner; mode, fashion:

    haec meretrix fecit, ut mos est meretricius,

    Plaut. Men. 5, 4, 8:

    mores siderum,

    qualities, properties, Plin. 18, 24, 56, § 206:

    caeli,

    Verg. G. 1, 51:

    Carneadeo more et modo disputare,

    manner, Cic. Univ. 1:

    si humano modo, si usitato more peccāsset,

    in the usual manner, id. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    Graeco more bibere,

    id. ib. 1, 26, 66:

    apis Matinae More modoque,

    after the manner of, like, Hor. C. 4, 2, 27:

    Dardanius torrentis aquae vel turbinis atri More furens,

    Verg. A. 10, 604:

    more novalium,

    Col. 3, 13, 4:

    caeli et anni mores,

    Col. 1, Praef. 23:

    omnium more,

    Cic. Fam. 12, 17, 3; so,

    ad morem actionum,

    Quint. 4, 1, 43:

    elabitur anguis in morem fluminis,

    like, Verg. G. 1, 245:

    in hunc operis morem,

    Hor. S. 2, 1, 63:

    pecudum in morem,

    Flor. 3, 8, 6:

    morem vestis tenere,

    mode, fashion, Just. 1, 2, 3.—
    B.
    A precept, law, rule ( poet. and postAug.):

    moresque viris et moenia ponet,

    precepts, laws, Verg. A. 1, 264; cf.:

    pacis inponere morem,

    id. ib. 6, 852:

    quod moribus eorum interdici non poterat,

    Nep. Ham. 3:

    quid ferri duritiā pugnacius? sed cedit, et patitur mores,

    submits to laws, obeys, is tamed, Plin. 36, 16, 25, § 127:

    ut leo mores Accepit,

    Stat. Ach. 2, 183:

    in morem tonsa coma, = ex more ludi,

    Verg. A. 5, 556.

    Lewis & Short latin dictionary > mos

  • 3 solemn

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > solemn

  • 4 sollemne

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollemne

  • 5 sollemnis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollemnis

  • 6 sollempnis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollempnis

  • 7 sollenn

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollenn

  • 8 sollennis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollennis

  • 9 rite

    rītĕ, adv. [perh. an old abl. form collat. with ritu, as, on the other hand, diu with die, and noctu with nocte; subst. rite = ritu, is now found only in rite nefasto libatus, Stat. Th. 11, 285].
    1.
    Lit., according to religious ceremonies or observances; and pregn., with due religious observances or rites, according to religious usage:

    nocturna mulierum sacrificia ne sunto praeter olla quae pro populo rite fient,

    Cic. Leg. 2, 9, 21:

    rite veteres, rite etiam vestri coluere divos, id. poët. Div. 1, 13, 21: neque duobus nisi certis deis rite una hostia fieri,

    Liv. 27, 25, 9:

    exsequiis rite solutis,

    Verg. A. 7, 5:

    centum mactabat rite bidentes,

    id. ib. 7, 93:

    deos apprecati,

    Hor. C. 4, 15, 28:

    Latonae puerum canentes,

    id. ib. 4, 6, 37:

    rebus divinis perpetratis,

    Liv. 1, 8:

    pecora sacrificant,

    id. 41, 18:

    votum solvi,

    id. 31, 9:

    templa sacerdotum rite dicata manu,

    Ov. F. 1, 610.—
    2.
    Transf., in gen., in a proper or just manner; fitly, duly, rightly, aright, well:

    quod fit rite id ratum ac rectum est,

    Varr. L. L. 7, § 88 Müll.: rite significat bene ac recte, Paul. ex Fest. p. 272 ib.: idque ut rite intellegas te facere, Afran. ap. Charis. p. 193 P.: hunc deum rite beatum dixerimus, rightly, with justice or reason, Cic. N. D. 1, 20, 52; so,

    habere,

    id. ib. 2, 24, 62:

    appellari,

    id. Fin. 2, 12, 37; Ov. M. 3, 264; 14, 433 al.:

    creatus tribunus,

    Quint. 2, 4, 35:

    rebus paratis,

    Verg. A. 4, 555:

    memor,

    id. ib. 5, 25:

    aperire partus,

    Hor. C. S. 13:

    mens rite Nutrita,

    id. C. 4, 4, 25:

    si maxima Juno Rite vocor,

    Ov. M. 3, 264; id. H. 7, 108:

    QVON RITE RECTE DE FINIBVS CVM VELIENS. ACTVM SIT,

    Inscr. Orell. 137:

    deos veneror, Ut, quod de meā re huc veni, rite venerim,

    at the right time, fortunately, Plaut. Poen. 5, 1, 18; Verg. A. 10, 254:

    Nymphas venerabar, Rite secundarent visus,

    id. ib. 3, 36.—
    b.
    In the usual way, manner, or fashion; according to custom or usage:

    retinentes pocula rite,

    Lucr. 1, 495:

    campestres Scythae, Quorum plaustra vagas rite trahunt domos,

    Hor. C. 3, 24, 10:

    religatos rite videbat Carpere gramen equos,

    Verg. A. 9, 352. —
    c.
    Esp., in the manner or form prescribed by law, legally, formally, solemnly:

    hic enim rite productust patri,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 51:

    rite creatus tribunus,

    Quint. 2, 4, 35:

    matrimonium rite confectum,

    Tert. ad Uxor. 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > rite

  • 10 consuete

    in the usual/accustomed manner, as usual; according to custom

    Latin-English dictionary > consuete

  • 11 consuetudinarie

    in the usual/accustomed manner, as usual; according to custom

    Latin-English dictionary > consuetudinarie

  • 12 consuesco

    consŭesco, suēvi, suētum, 3 (in the tempp. perff. the sync. forms prevail: consuesti, consuestis, consuerunt; consueram, etc.; consuero, etc.; consuerim, etc.; consuessem, etc.;

    consuesse. Thus also consuēmus = consuevimus,

    Prop. 1, 7, 5), v. a. and n.
    I.
    Act., to accustom, inure, habituate a person or thing (ante-class. and postAug.):

    tum bracchia consuescunt firmantque lacertos,

    Lucr. 6, 397:

    juvencum plostro aut aratro,

    Col. 6, 2, 9:

    vitem largo umori,

    id. Arb. 1, 5:

    semina falcem pati,

    Plin. 17, 10, 14, § 70; in perf. part. pass. (mostly poet.): qui consuetus in armis Aevom agere, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48 (Trag. Rel. v. 261 Rib.):

    gallus auroram vocare,

    Lucr. 4, 713; so with inf., id. 5, 209; 6, 788:

    consueta domi catulorum blanda propago,

    id. 4, 997 Lachm. N. cr.:

    copias habebat in Galliā bellare consuetas locis campestribus, Auct. B. Afr. 73, 2: quibus consueti erant uterque agrestibus ferramentis,

    Liv. 1, 40, 5:

    socors genus mancipiorum otiis, campo consuetum,

    Col. 1, 8, 2:

    proinde ut consuetus antehac,

    Plaut. Stich. 5, 5, 18:

    populus si perperam est consuetus, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 5 Müll.:

    grex comparatus ex consuetis unā (capellis),

    those accustomed to one another, id. R. R. 2, 3, 2.—Far more freq. in all periods,
    II.
    Neutr.
    A.
    To accustom one's self; and (esp. freq.) in temp. perf. (to have accustomed one's self, i. e.), to be accustomed, to be wont; constr. in gen. with the inf., rarely absol., with ad, the dat., or abl.
    (α).
    With inf.:

    disjungamus nos a corporibus, id est, consuescamus mori,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    versus multos uno spiritu pronuntiare,

    id. de Or. 1, 61, 261: cum minus idoneis (verbis) uti consuescerem, id ib. 1, 34, 154; 1, 22, 99:

    alils parere suā vo luntate,

    id. Inv. 1, 2, 3:

    qui mentiri solet pe jerare consuevit,

    id. Rose. Com. 16, 46:

    paulatim Rhenum transire, etc.,

    Caes. B. G. 1, 33:

    in Britanniam navigare,

    id. ib. 3, 8:

    obsides accipere, non dare,

    id. ib. 1, 14:

    quo magno cum periculo mercatores ire consuerant,

    id. ib. 3, 1:

    quem ipse procuratorem relinquere antea consuesset,

    Cic. Quint. 28, 87:

    consuesso deos immortales... his secundiores interdum res concedere, quos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 14 et saep.:

    quam rem pro magnis hominum officiis consuesse tribui docebat,

    id. ib. 1, 43:

    qui reges consueris tollere,

    Hor. S. 1, 7, 34:

    mulier quae cum eo vivere consuerat,

    Nep. Alcib. 10, 6; Cels. 6, 6, 8; Suet. Tit. 34; id. Ner. 12.—Sometimes with ellips. of inf. (cf. b infra):

    quin eo (equo) quo consuevit libentius utatur (sc. uti),

    Cic. Lael. 19, 68:

    eo die quo consuerat intervallo hostes sequitur (sc. sequi),

    Caes. B. G. 1, 22.— Impers. (rare):

    sicuti in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    is wont, Sall. C. 22, 2. —
    (β).
    Absol.:

    bene salutando consuescunt,

    Plaut. As. 1, 3, 69 (cf. adsuescunt, id. ib. 1, 3, 65):

    pabulum quod dabis, amurcā conspergito, primo paululum, dum consuescant, postea magis,

    Cato, R. R. 103:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.— Usu. with adv. of manner or time:

    si liberius, ut consuesti, agendum putabis,

    Cic. Fam. 5, 12, 4: ut consuevi, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 3:

    ut consuemus,

    Prop. 1, 7, 5:

    sicut consuerat,

    Suet. Caes. 73:

    quo minus pro capite et fortunis alterius, quemadmodum consuerunt, causam velint dicere,

    Cic. Rosc. Am. 2, 5; id. Off. 2, 15, 55.—In Gr. attraction: cum scribas et aliquid agas eorum, quorum consuesti, gaudeo, Lucceius ap. Cic. Fam. 5, 14, 1.—
    (γ).
    With ad:

    ad aciem justam,

    Quint. 2, 10, 8.—
    (δ).
    With abl.:

    quae (aves) consuevere libero victu,

    Col. 8, 15 fin.; so id. 8, 13, 1; 10, 153.—
    (ε).
    With dat.:

    ne gravissimo dolori timore consuescerem,

    Plin. Ep. 8, 23, 8.—
    B.
    To have carnal in tercourse with, to cohabit with, in an honorable, or more freq. in a dishonorable sense (freq. and class.); with aliquā or aliquo, with or without cum, Plaut. Cist. 1, 1, 89:

    quid illi... qui illā consuevit prior?

    Ter. Ad. 4, 5, 32:

    quācum tot consuesset annos,

    id. Hec. 4. 1, 40:

    mulieres quibuscum iste consuerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; Plaut. Am. 5, 1, 70; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 10; cf.

    in a double sense,

    Plaut. As. 3, 3, 113; id. Capt. 4, 2, 88.—Hence, consŭētus (in the poets trisyl.), a, um, P. a.; of inanim. things which one is accustomed to, commonly employs, uses, possesses, etc., used, accustomed; usual, ordinary, wonted, customary (mostly poet.;

    not in Cic.): amor,

    Ter. And. 1, 1, 108:

    antra,

    Verg. G, 4, 429:

    cubilia,

    Ov. M. 11, 259:

    lectus,

    id. Tr. 3, 3, 39:

    in auras,

    id. M. 2, 266:

    pectora,

    id. ib. 13, 491: canistris, * Juv. 5, 74:

    finis,

    Ov. H. 20, 242 al.:

    labores, pericula,

    Sall. J. 85, 7:

    libido,

    id. ib. 15, 3:

    numerus,

    Vulg. Exod. 5, 18; id. Num. 16, 29.— Sup.:

    consuetissima cuique Verba,

    Ov. M. 11, 638.—
    * Adv.: consŭētē, in the usual manner, according to custom:

    suscipere pabulum,

    Amm. 23, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > consuesco

  • 13 consuetudo

    consŭētūdo, ĭnis, f. [consuesco].
    I.
    A being accustomed, custom, habit, use, usage.
    A.
    In gen. (very freq. in all periods, esp. in prose):

    exercitatio ex quā consuetudo gignitur,

    Cic. de Or. 2, 87, 358:

    dicunt... consuetudine quasi alteram naturam effici,

    id. Fin. 5, 25, 74:

    ad parentium consuetudinem moremque deducimur,

    id. Off. 1, 32, 118; id. Mil. 1, 1; id. Clu. 38, 96:

    majorum,

    id. Div. in Caecil. 21, 67; cf. id. ib. 2, 5:

    Siculorum ceterorumque Graecorum,

    id. Verr. 2, 2, 52, § 129; id. de Or. 2, 3, 13; Caes. B. G. 1, 45; cf. id. ib. 1, 43:

    eorum dierum,

    id. ib. 2, 17:

    non est meae consuetudinis rationem reddere, etc.,

    Cic. Rab. Perd. 1, 1: con [p. 441] suetudo mea fert, id. Caecin. 29, 85:

    consuetudinem tenere, etc.,

    id. Phil. 1, 11, 27:

    haec ad nostram consuetudinem sunt levia,

    Nep. Epam. 2, 3:

    contra morem consuetudinemque civilem aliquid facere,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut, etc.,

    Caes. B. G. 1, 50; cf. with ut, id. ib. 4, 5:

    cottidianae vitae,

    Ter. Heaut. 2, 3, 42:

    virtutem ex consuetudine vitae sermonisque nostri interpretemur,

    Cic. Lael. 6, 21; cf.:

    vitae meae,

    id. Rab. Perd. 1, 2;

    and sermonis,

    id. Fat. 11, 24; Quint. 1, 6, 45:

    communis sensūs,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    jam in proverbii consuetudinem venit,

    id. Off. 2, 15, 55:

    victūs,

    id. Att. 12, 26, 2; Caes. B. G. 1, 31:

    otii,

    Quint. 1, 3, 11 al.:

    peccandi,

    Cic. Verr. 2, 3, 76, § 176; Quint. 7, 2, 44:

    splendidior loquendi,

    Cic. Brut. 20, 78:

    loquendi,

    Quint. 1, 6, 43; 11, 1, 12:

    dicendi,

    Cic. Mur. 13, 29; Quint. 2, 4, 16:

    docendi,

    id. 2, 5, 2:

    vivendi,

    id. 1, 6, 45:

    immanis ac barbara hominum immolandorum,

    Cic. Font. 10, 21; cf.:

    classium certis diebus audiendarum,

    Quint. 10, 5, 21 al.:

    indocta,

    Cic. Or. 48, 161: mala, * Hor. S. 1, 3, 36:

    assidua,

    Quint. 1, 1, 13:

    longa,

    id. 2, 5, 2:

    vetus,

    id. 1, 6, 43:

    communis,

    id. 11, 1, 12; 12, 2, 19:

    vulgaris,

    id. 2, 13, 11; Cic. de Or. 1, 58, 248:

    bene facere jam ex consuetudine in naturam vortit,

    Sall. J. 85, 9:

    omnia quae in consuetudine probantur,

    generally, Cic. Ac. 2, 24, 75:

    negant umquam solam hanc alitem (aquilam) fulmine exanimatam. Ideo armigeram Jovis consuetudo judicavit,

    the general opinion, Plin. 10, 3, 4, § 15.—
    (β).
    With prepp., ex consuetudine, pro consuetudine, and absol. consuetudine, according to or from custom, by or from habit, in a usual or customary manner, etc.:

    Germani celeriter ex consuetudine suā phalange factā impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52; so with ex, Sall. J. 71, 4; 85, 9; Quint. 2, 5, 1; Suet. Ner. 42 al.:

    pro meā consuetudine,

    according to my custom, Cic. Arch. 12, 32:

    consuetudine suā Caesar sex legiones expeditas ducebat,

    Caes. B. G. 2, 19; 2, 32:

    consuetudine animus rursus te huc inducet,

    Plaut. Merc. 5, 4, 41:

    huc cum se consuetudine reclinaverunt,

    Caes. B. G. 6, 27 fin.; so id. ib. 7, 24, 2; Sall. J. 31, 25 al.—Less freq.: praeter consuetudinem, contrary to experience, unexpectedly (opp. praeter naturam), Cic. Div. 2, 28, 60:

    plures praeter consuetudinem armatos apparere,

    contrary to custom, Nep. Hann. 12, 4; cf.:

    contra consuetudinem,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    supra consuetudinem,

    Cels. 2, 2.—
    B.
    Esp.
    1.
    Customary right, usage as a common law:

    (jus) constat ex his partibus: naturā, lege, consuetudine, judicato... consuetudine jus est id, quod sine lege aeque ac si legitimum sit, usitatum est,

    Auct. Her. 2, 13, 19; Cic. Inv. 2, 54, 162:

    consuetudine jus esse putatur id, quod voluntate omnium sine lege vetustas comprobavit,

    id. ib. 2, 22, 67; Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 7, 601; Cic. Caecin. 8, 23; id. Div. in Caecil. 2, 5; Dig. 1, 3, 32.—
    2.
    In gram. (instead of consuetudo loquendi; cf. supra), a usage or idiom of language, Varr. L. L. in 8th and 9th books on almost every page; Cic. Or. 47, 157; Quint. 1, 6, 3; 1, 6, 16; 2, 5, 2.—Hence,
    3.
    In Col. for language in gen.:

    consuetudini Latinae oeconomicum Xenophontis tradere,

    Col. 12, praef. §

    7: nostra (opp. Graeca),

    id. 6, 17, 7.—
    II.
    Social intercourse, companionship, familiarity, conversation (freq. and class; in an honorable sense most freq. in Cic.).
    A.
    In gen.:

    (Deiotarus) cum hominibus nostris consuetudines, amicitias, res rationesque jungebat,

    Cic. Deiot. 9, 27; so in plur.:

    victūs cum multis,

    id. Mil. 8, 21; and in sing.:

    victūs,

    id. Or. 10, 33:

    domesticus usus et consuetudo est alicui cum aliquo,

    id. Rosc. Am. 6, 15; cf. id. Fam. 13, 23, 1:

    consuetudine conjuncti inter nos sumus,

    id. Att. 1, 16, 11:

    consuetudine ac familiaritate,

    id. Quint. 3, 12;

    so with familiaritas,

    id. Fam. 10, 3, 1:

    dare se in consuetudinem,

    id. Pis. 28, 68:

    insinuare in alicujus consuetudinem,

    id. Fam. 4, 13, 6; cf.:

    immergere se in consuetudinem alicujus,

    id. Clu. 13, 36:

    epistularum,

    epistolary correspondence, id. Fam. 4, 13, 1:

    nutrimentorum,

    community, Suet. Calig. 9.—
    B.
    In partic., intercourse in love, in an honorable, and more freq. in a dishonorable sense, a love affair, an amour, love intrique, illicit intercourse, Ter. And. 3, 3, 28; id. Hec. 3, 3, 44; Suet. Tib. 7; id. Ner. 35; Ter. And. 1, 1, 83; 1, 5, 44; 2, 6, 8; Liv. 39, 9, 6 and 7; Quint. 5, 11, 34; Suet. Tit. 10 al.—

    So also freq.: consuetudo stupri,

    Sall. C. 23, 3; Suet. Calig. 24; id. Oth. 2; Curt. 4, 10, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > consuetudo

  • 14 censeo

    1.
    cēnseo (on the long e, v. Corss. Ausspr. 1, p. 257 sq.), ui, censum (late Lat. censitum, Cod. Just. 11, 47 tit.; 11, 49 tit.; 11, 47, 4 al.; but not in Monum. Ancyr.; cf. Neue, Formenl. 2, 557), 2, v. a. [etym. dub.; often referred to root cas-, whence carmen, camoenus; but prob. from centum, orig. centere, to hundred or number the people; cf. Fischer, Gram. 1, p. 373].
    I.
    To tax, assess, rate, estimate.
    A.
    In reference to the census (v. census).
    1.
    Of the censor (v. censor).
    (α).
    Rarely act. with acc. of the persons or objects assessed or rated; but usu. pass., with subj. -nom.:

    censores populi aevitates, suboles, familias, pecuniasque censento,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    census quom sum, juratori recte rationem dedi,

    Plaut. Trin. 4, 2, 30:

    censor ad quojus censionem, id est arbitrium, populus censeretur,

    Varr. L. L. 5, § 81 Mull.:

    census... indicat eum qui sit census se jam tum gessisse pro cive,

    Cic. Arch. 5, 11: absentis censere jubere, P. Scipio ap. Gell. 5, 19, 16: ne absens censeare. Cic. Att. 1, 18, 8:

    sub lustrum censeri,

    id. ib.:

    milia octoginta eo lustro civium censa dicuntur,

    Liv. 1, 44, 2:

    censa civium capita centum septendecim milia trecenta undeviginti,

    id. 3, 24, 10; id. Epit. lib. 11; 13; 14:

    censebantur ejus aetatis lustris ducena quinquagena milia capitum,

    id. 9, 19, 2:

    cum capitum liberorum censa essent CLII. milia,

    Plin. 33, 1, 5, § 16: quid se vivere, quid in parte civium censeri, si... id obtinere universi non possint? Liv 7, 18, 5.—
    (β).
    With the amount at which the property was rated, in the acc.: or abl.:

    praesertim census equestrem Summam nummorum,

    being assessed with the estate necessary to a Roman knight, Hor. A. P. 383:

    primae classis homines quicentum et viginti quinque milia aeris ampliusve censi erant... Ceterarumque omnium classium qui minore summa aeris censebantur,

    Gell. 7 (6), 13, 1 sq.—Hence, capite censi, those who were assessed ac cording to their ability to labor: qui nullo [p. 312] aut perquam parvo aere censebantur capite censi vocabantur. Extremus autem census capite censorum aeris fuit trecentis septuaginta quinque, Jul. Paul. ap. Gell. 16, 10, 10; Sall. J. 86, 2; Gell. 16, 10, 11; 16, 10, 14; Val. Max. 2, 3, 1; 7, 6, 1;

    and in the finite verb: omnia illius (i. e. sapientis) esse dicimus, cum... capite censebitur,

    Sen. Ben. 7, 8, 1. —
    (γ).
    Absol. in gerund.: censendi, censendo, ad censendum = census agendi, censui agendo, etc.: haec frequentia quae convenit ludorum censendique causa (i.e. census agendi causa, for the sake of the census), Cic. Verr. 1, 18, 54:

    mentio inlata apud senatum est, rem operosam... suo proprio magistratu egere... cui arbitrium formulae censendi subiceretur,

    the scheme for taking the census, Liv. 4, 8, 4:

    quia is censendo finis factus est,

    id. 1, 44, 2:

    civis Romanos ad censendum ex provinciis in Italiam revocarunt,

    Vell. 2, 15:

    aetatem in censendo significare necesse est... aetas autem spectatur censendi tempore,

    Dig. 50, 15, 3.—
    (δ).
    Censum censere = censum agere, only in the gerundial dat.:

    illud quaero, sintne illa praedia censui censendo, habeant jus civile,

    are they subject to the census, Cic. Fl. 32, 80: censores... edixerunt, legem censui censendo dicturos esse ut, etc., that he would add a rule for the taking of the census, according to which, etc., Liv. 43, 14, 5: censui censendo agri proprie appellantur qui et emi et venire jure civili possunt, Paul. ex Fest. p. 58, 5 Mull.—
    2.
    Of the assessment of the provinces under provincial officers (censores, and, under the later emperors, censitores).
    (α).
    Pass., with the territory as subject-nom.: quinto quoque anno Sicilia tota censetur;

    erat censa praetore Paeducaeo... quintus annus cum in te praetorem incidisset, censa denuo est,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139:

    omne territorium censeatur quoties, etc.,

    Cod. Just. 11, 58 (57), 4.—
    (β).
    The persons assessed as subject:

    ubi (coloni) censiti atque educati natique sunt,

    Cod. Just. 11, 48 (47), 6:

    quos in locis eisdem censitos esse constabit,

    ib. 11, 48 (47), 4.—With part. as attribute:

    rusticos censitosque servos vendi,

    Cod. Just. 11, 48 (47), 7.—
    (γ).
    To determine by the census:

    cum antea per singulos viros, per binas vero mulieres capitis norma sit censa,

    Cod. Just. 11, 48 (47), 10:

    nisi forte privilegio aliquo materna origo censeatur,

    Dig. 50, 1, 1, § 2.—
    (δ).
    Act. with acc.:

    vos terras vestras levari censitione vultis, ego vero etiam aerem vestrum censere vellem,

    Spart. Pescen. Nig. 7.—
    3.
    Of the person assessed, to value, make a statement of one ' s property in the census.
    (α).
    Act. with acc.:

    in qua tribu ista praedia censuisti?

    Cic. Fl. 32, 80.—
    (β).
    Censeri, as dep. with acc.:

    census es praeterea numeratae pecuniae CXXX. Census es mancipia Amyntae... Cum te audisset servos suos esse censum, constabat inter omnes, si aliena censendo Decianus sua facere posset, etc.,

    Cic. Fl. 32, 80; cf. Ov. P. 1, 2, 140; v. B. 2. c.—
    4.
    Hence, subst.: cēnsum, i, n.: quorum luxuries fortunata censa peperit, i.e. high estimates of property in the census, Cic. ap. Non. 202, 23 (Fragm. vol. xi. p. 134 B. and K.).
    B.
    Transf., of things and persons in gen., to value, estimate, rate.
    1.
    By a figure directly referring to the Roman census: aequo mendicus atque ille opulentissimus Censetur censu ad Acheruntem mortuus, will be rated by an equal census, i.e. in the same class, without considering their property, Plaut. Trin. 2, 4, 93: vos qui potestis ope vostra censerier, referring to a part of the audience, you, who may be rated according to your intelligence, analog. to capite censi (v. I. A. 1. b), id. Capt. prol. 15:

    nam argumentum hoc hic censebitur,

    will be rated, its census-class will be determined here, id. Poen. prol. 56: id in quoque optimum esse debet cui nascitur, quo censetur, according to which he is rated, i.e. his worth is determined, Sen. Ep. 76, 8.—And with two acc.: quintus Phosphorus, Junonia, immo Veneris stella censetur, is ranked as the fifth, App. de Mundo, p. 710.—
    2.
    With direct reference to the census.
    a.
    = aestimo, to estimate, weigh, value, appreciate.
    (α).
    With gen. of price:

    dic ergo quanti censes?

    Plaut. Rud. 4, 8, 8.—
    (β).
    In the pass.: si censenda nobis atque aestimanda res sit, utrum tandem pluris aestimemus pecuniam Pyrrhi? etc., if we have to weigh and estimate a thing, etc., Cic. Par. 6, 2, 48:

    anule... In quo censendum nil nisi dantis amor,

    Ov. Am. 2, 15, 2:

    interim autem facta sola censenda dicit atque in judicium vocanda,

    Gell. 7 (6), 3, 47.—
    b.
    = honorari, celebrari, with de aliquo, = for the sake of somebody (in Ovid):

    pro quibus ut maneat, de quo censeris, amicus, Comprecor, etc.,

    the friend for the sake of whom you are celebrated, who is the cause of your renown, Ov. P. 2, 5, 73:

    hoc domui debes de qua censeris,

    id. ib. 3, 1, 75.—
    c.
    Censeri, dep., = to distinguish, with acc. only once or twice in Ovid (v. I. A. 3. b):

    hanc semper... Est inter comites Marcia censa suas,

    has always distinguished her, Ov. P. 1, 2, 140.—
    d.
    Censeri aliqua re.
    (α).
    = to be appreciated, distinguished, celebrated for some quality, as if the quality were a standard determining the census, analog. to capite censeri (v. I. A. 1. b), very freq. in post-class. writings:

    Democritus cum divitiis censeri posset,

    when he might have been celebrated for his wealth, Val. Max. 8, 7, ext. 4:

    Aristides quo totius Graeciae justitia censetur (quo = cujus justitia),

    id. 5, 3, ext. 3 med.: te custode matronalis stola censetur ( = tua, i.e. pudicitiae, custodia), the stola, etc., is appreciated for thy custody, id. 6, 1 prooem.:

    una adhuc victoria Carius Metius censebatur,

    Tac. Agr. 45:

    ut ipsi quoque qui egerunt non aliis magis orationibus censeantur,

    id. Dial. 39 fin.: non vitibus tantum censeri Chium, sed et operibus Anthermi filiorum, is celebrated not only for its grapes, but, etc., Plin. 36, 5, 2, § 12:

    et Galliae censentur hoc reditu,

    id. 19, 1, 2, § 7:

    quisquis paulo vetustior miles, hic te commilitone censetur,

    is distinguished for the fact that you were his fellow-soldier, Plin. Pan. 15 fin.:

    multiplici variaque doctrina censebatur,

    Suet. Gram. 10:

    felix quae tali censetur munere tellus,

    Mart. 9, 16, 5: censetur Apona Livio suo tellus, = for the fact that Livy was born there, id. 1, 61, 3:

    hi duo longaevo censentur Nestore fundi,

    for the fact that Nestor used them, id. 8, 6, 9:

    nec laude virorum censeri contenta fuit (Iberia),

    Claud. Laud. Seren. 67:

    libri mei non alia laude carius censentur, quam quod judicio vestro comprobantur,

    App. Flor. 4, 18, 3.—Hence,
    (β).
    = to be known by something (Appuleian):

    hoc nomine censebatur jam meus dominus,

    App. M. 8, p. 171:

    nomen quo tu censeris aiebat,

    id. ib. 5, p. 106: pro studio bibendi quo solo censetur, either known by, or distinguished for, id. Mag. p. 499:

    globorum caelestium supremum esse eum qui inerrabili meatu censetur,

    which is known by its unerring course, id. Phil. Nat. 1, p. 582.— And,
    (γ).
    As gram. t. t., to be marked by some peculiarity, according to which a word is classified: neque de armis et moeniis infitias eo quin figura multitudinis perpetua censeantur, that they are marked by the form of constant plurality, i. e. that they are pluralia tantum, Gell. 19, 8, 5; 10, 20, 8; 19, 13, 3.
    II.
    Of transactions in and by the Senate, to judge (in the meanings II. and III. the passive voice is not in class. use, while in I. the passive voice is by far the most freq.).
    A.
    To be of opinion, to propose, to vote, to move, referring to the votes of the senators when asked for their opinions (sententiam dicere).
    1.
    With a (passive) inf.-clause, denoting what should be decreed by the Senate (esse usu. omitted): rex his ferme verbis patres consulebat... Dic, inquit ei, quid censes? tum ille Puro pioque duello quaerendas (res) censeo, I am of the opinion ( I move, propose) that satisfaction should be sought, etc., ancient formula ap. Liv. 1, 32, 11 sq.:

    primum igitur acta Caesaris servanda censeo,

    Cic. Phil. 1, 7, 16:

    hoc autem tempore ita censeo decernendum,

    id. ib. 5, 17, 45; 5, 6, 16; 5, 12, 31; 5, 12, 34; 5, 13, 36; 5, 14, 38; 5, 19, 53; 6, 1, 2; 9, 6, 14; 11, 15, 40; 12, 7, 17; 14, 1, 1; 14, 13, 35; cf.

    Regulus's advice in the Senate, being represented as a vote: captivos in senatu reddendos non censuit,

    Cic. Off. 1, 13, 39; 3, 31, 111:

    quare ita ego censeo... de confessis more majorum supplicium sumendum,

    Sall. C. 52, 36; 51, 8; 52, 14:

    Appius imperio consulari rem agendam censebat,

    Liv. 2, 23, 15:

    ut multi (senatores) delendam urbem censerent,

    id. 9, 26, 3; 2, 29, 7; 3, 40, 13; 10, 12, 1; 34, 4, 20; 38, 54, 6: cum ejus diei senatus consulta aureis litteris figenda in curia censuisset, Tac. A. 3, 57:

    ut nonnulli dedendum eum hostibus censuerint,

    Suet. Caes. 24; so id. ib. 14; id. Aug. 100; id. Tib. 4; id. Calig. 60; id. Claud. 26; id. Ner. 2; id. Vesp. 2. Of the emperor's vote in the Senate:

    commutandam censuit vocem, et pro peregrina nostratem requirendam,

    Suet. Tib. 71; so id. ib. 34; id. Aug. 55.—And with the copula expressed (very rare):

    qui censet eos... morte esse multandos,

    Cic. Cat. 4, 4, 7.—Sometimes referring to sententia as subject:

    sententia quae censebat reddenda bona (inst. of eorum qui censebant),

    Liv. 2, 4, 3.—Sometimes with oportere for the gerundial predic. inf.:

    quibusdam censentibus (eum) Romulum appellari oportere,

    Suet. Aug. 7.—With pres. inf., inst. of a gerundial:

    hac corona civica L. Gellius in senatu Ciceronem consulem donari a re publica censuit,

    Gell. 5, 6, 15 (cf. II. B. 1. b.).—If the opinion of the senator does not refer to the chief question, but to incidental points, the predic. inf. may have any form:

    eas leges quas M. Antonius tulisse dicitur omnes censeo per vim et contra auspicia latas, eisque legibus populum non teneri,

    Cic. Phil. 5, 4, 10:

    cum magna pars senatus... cum tyrannis bellum gerendum fuisse censerent... et urbem recipi, non capi, etc.,

    Liv. 26, 32, 2.—
    2.
    With ut, and negatively, ut ne or ne, generally when the clause has an active predicate, but also with passives instead of the gerundial inf.-clause:

    de ea re ita censeo uti consules designati dent operam uti senatus Kal. Jan. tuto haberi possit,

    Cic. Phil. 3, 15, 37:

    censeo ut iis qui in exercitu Antonii sunt, ne sit ea res fraudi, si, etc.,

    id. ib. 5, 12, 34:

    censebant omnes fere (senatores) ut in Italia supplementum meis et Bibuli legionibus scriberetur,

    id. Fam. 3, 3, 1:

    Cn. Pompeius (in senatu) dixit, sese... censere ut ad senatus auctoritatem populi quoque Romani beneficium erga me adjungeretur,

    id. Sest. 34, 74:

    quas ob res ita censeo: eorum qui cum M. Antonio sunt, etc.... iis fraudi ne sit quod cum M. Antonio fuerint,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    Calidius, qui censebat ut Pompeius in suas provincias proficisceretur,

    Caes. B. C. 1, 2:

    censuerunt quidam (senatores) ut Pannonicus, alii ut Invictus cognominaretur,

    Suet. Tib. 17:

    iterum censente ut Trebianis... concederetur (of the emperor's vote in the Senate),

    id. ib. 31.—And an inf.-clause, with neu or ut:

    sed ita censeo: publicandas eorum pecunias, etc.: neu quis postea de his ad senatum referat, etc.,

    Sall. C. 51, 43:

    qui partem bonorum publicandam, pars ut liberis relinqueretur, censuerat,

    Tac. A. 4, 20.—
    3.
    With a subj.-clause, without ut (rare in this connection;

    v. III. C. 3.): K. Fabius censuit... occuparent patres ipsi suum munus facere, captivum agrum plebi quam maxime aequaliter darent,

    Liv. 2, 48, 2.— And ironically with regard to incidental points: vereamini censeo ne... nimis aliquid severe statuisse videamini, I propose you should be afraid of having decreed too severe a punishment = of course, you will not be afraid, etc., Cic. Cat. 4, 6, 13: misereamini censeo—deliquere homines adulescentuli per ambitionem—atque etiam armatos dimittatis, I propose that you pity them, etc., or I advise you to be merciful, Sall. C. 52, 26.—
    4.
    Ellipt., with a gerundial clause understood:

    dic quid censes (i. e. decernendum),

    Liv. 1, 32, 11: quod ego mea sententia censebam (i.e. decernendum), Cato ap. Cic. Fam. 15, 5, 2:

    senati decretum fit, sicut ille censuerat,

    Sall. C. 53, 1:

    quas ob res ita censeo... senatui placere, etc. ( = ita decernendum censeo, etc.),

    Cic. Phil. 9, 7, 15, § 17 sq.; 10, 11, 25 sq.; 11, 12, 29 sq.; 14, 14, 36 sq.—
    5.
    = sententiam dicere, to tell, to express one ' s opinion in the Senate (post-class.).
    (α).
    Absol.: Priscus Helvidius.. contra studium ejus (sc. Vitellii) censuerat, had voted, or had expressed an opinion against his wishes, Tac. H. 2, 91:

    cum parum sit, in senatu breviter censere, nisi, etc.,

    id. Dial. 36 fin.:

    sententias... prout libuisset perrogabat... ac si censendum magis quam adsentiendum esset,

    Suet. Aug. 35:

    igitur Cn. Piso, quo, inquit, loco censebis, Caesar? si primus, etc.,

    Tac. A. 1, 74.—
    (β).
    With adjectives in the neuter, substantively used: nec quoquam reperto (in senatu) qui... referre aut censere aliquid auderet, who dared to express an opinion on any [p. 313] thing, Suet. Caes. 20:

    per dissensionem diversa censentium,

    of the senators who expressed different opinions, id. Claud. 10.—
    (γ).
    With interrog. or rel.-clause:

    deinde ageret senatorem et censeret quid corrigi aut mutari vellet,

    Tac. A. 16, 28:

    cum censeat aliquis (in senatu) quod ex parte mihi placeat,

    Sen. Ep. 21, 9.
    B.
    Of the decrees or resolutions of the Senate, = decernere, placere, to resolve, decree.
    1.
    With inf.-clause.
    a.
    With gerund, without copula (v. II. A. 1.):

    eum, cujus supplicio senatus sollennes religiones expiandas saepe censuit,

    Cic. Mil. 27, 73:

    eos senatus non censuit redimendos,

    id. Off. 3, 32, 114; so id. N. D. 2, 4, 10; id. Verr. 2, 3, 6, § 15:

    senatus Caelium ab republica removendum censuit,

    Caes. B. C. 3, 21:

    senatus censuit frequens coloniam Labicos deducendam,

    Liv. 4, 47, 6; 5, 24, 4:

    cum bello persequendos Tusculanos patres censuissent,

    id. 6, 25, 5; 3, 42, 6; 3, 49, 8; 7, 19, 7 et saep.—
    b.
    With pres. inf. pass. or act., with the force of a gerundial:

    de bonis regiis quae reddi antea censuerant ( = reddenda),

    Liv. 2, 5, 1:

    munera mitti legatis ex binis milibus aeris censuerunt (i.e. patres),

    id. 43, 5, 8; so id. 45, 44, 15 (v. 2. b.):

    eundem jus dicere Romae... patres censuerant,

    id. 45, 12, 13:

    cum senatus unum consulem, nominatimque Gnaeum Pompeium fieri censuisset,

    Suet. Caes. 26.—With both act. and pass. inf.:

    censuere patres, duas provincias Hispaniam rursus fieri... et Macedoniam Illyricumque eosdem... obtinere,

    Liv. 45, 16, 1.—With both pres. pass. and gerund. inff.:

    haec ita movere senatum, ut non expectanda comitia consuli censerent, sed dictatorem... dici,

    Liv. 27, 5, 14.—

    And with velle: senatus verbis nuntient, velle et censere eos ab armis discedere, etc.,

    Sall. J. 21, 4.—
    2.
    With ut or ne.
    a.
    In the words of the Senate, according to formula: quod L. Opimius verba fecit de re publica, de ea re ita censuerunt uti L. Opimius consul rem publicam defenderet, etc., ancient S. C. ap. Cic. Phil. 8, 4, 14: quod, etc., de ea re ita censuerunt ut M. Pomponius praetor animadverteret curaretque ut si, etc., S. C. ap. Suet. Rhet. 1; Gell. 15, 4, 1.—And with gerundial inf.-clause: quod C. Julius pontifex... de ea re ita censuerunt, uti M. Antonius consul hostiis majoribus... procuraret... Ibus uti procurasset satis habendum censuerunt, S. C. ap. Gell. 4, 6, 2.—
    b.
    As related by the historians, etc.:

    quoniam senatus censuisset, uti quicunque Galliam provinciam obtineret... Aeduos defenderet,

    Caes. B. G. 1, 35:

    patres censuerunt uti consules provincias inter se compararent,

    Liv. 30, 40, 12:

    senatus censuit ut domus ei... publica impensa restitueretur,

    Suet. Claud. 6;

    so with reference to the civil law,

    Dig. 49, 14, 15 quater. —With ne:

    senatum censuisse, ne quis illo anno genitus educaretur,

    Suet. Aug. 94.—And with inf -clause:

    filio regis Nicomedi ex ea summa munera dari censuerunt, et ut victimae... praeberentur,

    Liv. 45, 44, 15.—
    3.
    With a subj.-clause (very rare):

    senatus consulto quo censeretur, darent operam consules, etc.,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 73, 10.—
    4.
    With neutr. acc. pron. in place of a clause:

    cum vero id senatus frequens censuisset (sc. faciendum),

    Cic. Pis. 8, 18:

    ite in suffragium, et quae patres censuerunt vos jubete,

    Liv. 31, 7, 14:

    quodcunque vos censueritis,

    id. 34, 7, 15:

    quodpatres censuissent,

    id. 28, 45, 2.—
    5.
    With accusative of a noun, or a noun as passive subject, to decree or vote a thing (postclass.):

    nec tamen repertum nisi ut effigies principum, aras deum, templa et arcus aliaque solita... censuere,

    Tac. A. 3, 57:

    aram Clementiae, aram Amicitiae, effigiesque... censuere,

    id. ib. 4, 74: cum censeretur clipeus auro et magnitudine insignis inter auctores eloquentiae ( to be placed among, etc.), id. ib. 2, 83.—
    6.
    With both acc. and dat.
    (α).
    The dat. = against:

    bellum Samnitibus et patres censuerunt et populus jussit,

    Liv. 10, 12, 3.—
    (β).
    The dat. = in behalf of:

    censentur Ostorio triumphi insignia,

    Tac. A. 12, 38.—And with ut:

    sententiis eorum qui supplicationes et... vestem Principi triumphalem, utque ovans urbem iniret, effigiesque ejus... censuere,

    id. ib. 13, 8.
    III.
    Transf.
    A.
    Of the opinions and resolutions of other deliberating bodies, or of their members, to resolve, or to be of opinion.
    1.
    With inf.-clause.
    a.
    Gerundial:

    erant qui censerent de tertia vigilia in castra Cornelia recedendum (council of war),

    Caes. B. C. 2, 30:

    erant sententiae quae conandum omnibus modis castraque Vari oppugnanda censerent,

    id. ib.; so id. ib. 2, 31; id. B. G. 2, 31 fin.; 7, 21; 7, 77:

    pontifices, consules, patres conscripti mihi... pecunia publica aedificandam domum censuerunt,

    Cic. Pis. 22, 52: nunc surgendum censeo, I move we adjourn (in a literary meeting), id. de Or. 2, 90, 367:

    cum... pontifices solvendum religione populum censerent,

    Liv. 5, 23, 9:

    nunc has ruinas relinquendas non censerem (in an assembly of the people),

    id. 5, 53, 3:

    ego ita censeo, legatos extemplo Romam mittendos (in the Carthaginian Senate),

    id. 21, 10, 13:

    ante omnia Philippum et Macedonas in societatem belli... censeo deducendos esse (Hannibal in a council of war),

    id. 36, 7, 3; 5, 36, 8; Curt. 10, 6, 22; 10, 8, 12:

    cum septem judices cognovissent, duo censuerunt, reum exilio multandum, duo alii pecunia, tres reliqui capite puniendum,

    Gell. 9, 15, 7.—And with oportere inst. of a gerundial clause (referring to duty):

    neque sine gravi causa eum locum quem ceperant, dimitti censuerant oportere,

    Caes. B. C. 1, 44.—With opus esse ( = expediency):

    Parmenio furto, non proelio opus esse censebat,

    Curt. 10, 8, 12.—
    b.
    With ordinary pres. inf.
    (α).
    In place of a gerundial:

    Antenor censet belli praecidere = praecidendam causam (in a council of war),

    Hor. Ep. 1, 2, 9.—
    (β).
    Denoting opinion about an existing state:

    Hasdrubal ultimam Hispaniae oram... ignaram adhuc Romanorum esse, eoque Carthaginiensibus satis fidam censebat,

    Liv. 27, 20, 6:

    Parmenio non alium locum proelio aptiorem esse censebat,

    Curt. 3, 7, 8.—
    2.
    With ut or ne:

    censeo ut satis diu te putes requiesse et iter reliquum conficere pergas (in a literary meeting),

    Cic. de Or. 2, 71, 290:

    plerique censebant ut noctu iter facerent (council of war),

    Caes. B. C. 1, 67:

    et nunc magnopere censere, ut unam anum... triginta milibus talentum auri permutet (council of war),

    Curt. 4, 11, 12:

    censeout D. Claudius ex hac die deus fiat (council of the gods),

    Sen. Lud. Mort. Claud. 9, 5: antiquos audio censuisse, ne (praenomina) cui ejusdem gentis patricio inderentur, resolved (family council), Gell. 9, 2, 11 (cf. Liv. 6, 20, 14).—
    3.
    With subj.-clause:

    nunc quoque arcessas censeo omnes navalis terrestrisque copias (Hannibal in council of war),

    Liv. 36, 7, 17: censeo relinquamus nebulonem hunc, eamus hinc protinus Jovi Optimo Maximo gratulatum (assembly of the people), Scipio Afric. ap. Gell. 4, 18, 3.—
    4.
    With acc. neutr. of a pron. or adj. substantively used:

    ego pro sententia mea hoc censeo: quandoquidem, etc.,

    Sen. Lud. Mort. Claud. 11, 4:

    nec dubitavere quin vera censeret,

    that his opinion was correct, Curt. 10, 6, 18.—
    5.
    Ellipt.:

    sententiis quarum pars deditionem, pars eruptionem censebat (i.e. faciendam),

    Caes. B. G. 7, 77 init.:

    ita uti censuerant Italici deditionem facit,

    Sall. J. 26, 2; so Caes. B. G. 7, 75.
    B.
    Of the orders of persons in authority (cf. II. B.).
    1.
    Of commanders, etc., by courtesy, inst. of velle, imperare, or a direct imperative sentence.
    (α).
    With gerundial inf. - clause: non tam imperavi quam censui sumptus legatis quam maxime ad legem Corneliam decernendos, I said, not strictly as an order, but as an opinion that, etc. (Cicero as proconsul), Cic. Fam. 3, 10, 6.—
    (β).
    With subj.-clause: arma quae ad me missuri eratis, iis censeo armetis milites quos vobiscum habetis, you had better, etc., Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 4. —
    2.
    Of an order by the people (rare;

    gen. populus jubet): ita id (foedus) ratum fore si populus censuisset (i. e. confirmandum esse),

    Liv. 21, 19, 3.—
    3.
    Of the later emperors, in their ordinances (censemus = placet nobis, sancimus, imperamus, from the custom of the earlier emperors, who conveyed their commands in the form of an opinion in the senate; v. II. A. 1.).—With inf.clause, ut, ne, and subj.-clause:

    sex mensium spatium censemus debere servari,

    Cod. Just. 11, 48 (47), 7:

    censemus ut, etc.,

    ib. 12, 37 (38), 13:

    censemus ne, etc.,

    ib. 12, 44 (45), 1: censemus vindicet, remaneat, ib. 11, 48 (47), 23:

    in commune jubes si quid censesve tenendum, Primus jussa subi,

    Claud. IV. Cons. Hon. 296.
    C.
    Of advice, given by one person to another (further development of III. A.).
    1.
    Ante-class. formula: faciundum censeo = I advise, with ut-clause, with quid, sic, etc.: censeo faciundum ut quadringentos aliquos milites ad verrucam illam ire jubeas, etc., I advise you to order, etc., Cato ap. Gell. 3, 7, 6:

    ego Tiresiam... consulam, Quid faciundum censeat,

    consult Tiresias as to what he advises, for his advice, Plaut. Am. 5, 1, 80:

    consulam hanc rem amicos quid faciundum censeant,

    id. Men. 4, 3, 26; id. Most. 3, 1, 23:

    sic faciundum censeo: Da isti cistellam, etc.,

    id. Cist. 4, 2, 104:

    ego sic faciundum censeo: me honestiu'st Quam te, etc.,

    id. As. 4, 2, 11; id. Ep. 2, 2, 91:

    sane faciundum censeo,

    id. Stich. 4, 2, 38.—
    2.
    With ordinary gerundial inf.-clauses:

    narrandum ego istuc militi censebo,

    I advise you to let the soldier know that, Plaut. Mil. 2, 4, 42:

    exorando sumendam operam censeo,

    id. Stich. 1, 2, 22:

    quid nunc consili captandum censes?

    id. As. 2, 2, 91; id. Mil. 5, 25; id. Most. 1, 3, 115:

    idem tibi censeo faciendum,

    Cic. Off. 10, 1, 3:

    quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magno opere censeo,

    id. Fin. 4, 28, 79; id. Fam. 12, 28, 2.—Sometimes by aequum censere with an inf.-clause (in the comic poets):

    amicos consulam quo me modo Suspendere aequom censeant potissumum,

    Plaut. Poen. 3, 5, 50: qui homo cum animo... depugnat suo, Utrum ita se esse mavelit ut eum animus aequom censeat, An ita potius ut parentes... velint i. e. as his mind prompts him, id. Trin. 2, 2, 29; cf. E. 1. b. 8.—
    3.
    With a subj.clause (so esp. with censeo in 1 st pers.): censen' hominem interrogem? do you advise me to ask the man? etc., Plaut. Poen. 3, 4, 20:

    tu, si videbitur, ita censeo facias ut... supersedeas hoc labore itineris (cf.: faciundum censeo ut, 1. supra),

    Cic. Fam. 4, 2, 4:

    immo plane, inquam, Brute, legas (Gracchum) censeo,

    id. Brut. 33, 125:

    tu, si forte quid erit molestiae te ad Crassum et Calidium conferas censeo,

    id. Q. Fr. 1, 3, 7:

    tu, censeo, tamen adhibeas Vettium,

    id. Att. 2, 4, 7:

    quae disputari de amicitia possunt, ab iis censeo petatis qui ista profitentur,

    id. Lael. 5, 17: tu, censeo, Luceriam venias: nusquam eris tutius, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 1, 1; 8, 11, A:

    censeo Via Appia iter facias, et celeriter Brundusium venias,

    id. ib. 8, 11, C: ad Caesarem mittas censeo, et ab eo hoc petas, Anton. ib. 10, 10, 2: sed hos tamen numeros censeo videas hodou parergon, Gell. 17, 20, 5:

    quam scit uterque, libens censebo exerceat artem,

    Hor. Ep. 1, 14, 44 (cf. Liv. 36, 7, 17, and Gell. 4, 18, 3, quoted III. A. 3.).—Of an advice given to an adversary, with irony:

    cetera si qua putes te occultius facere posse... magnopere censeo desistas,

    I strongly advise you to give up that idea, Cic. Verr. 2, 5, 68, § 174:

    sed tu, Acci, consideres censeo diligenter, utrum censorum judicium grave esse velis an Egnatii,

    id. Clu. 48, 135:

    postulant ut excipiantur haec inexplicabilia. Tribunum censeant: aliquem adeant: a me... numquam impetrabunt,

    id. Ac. 2, 30, 97:

    ibi quaeratis socios censeo, ubi Saguntina clades ignota est,

    Liv. 21, 19, 10:

    solvas censeo, Sexte, creditori,

    Mart. 2, 13, 2.—And in jest:

    Treviros vites censeo, audio capitalis esse,

    Cic. Fam. 7, 13, 2:

    hi Plebei fuerunt, quos contemnas censeo... qua re ad patres censeo revertare,

    id. ib. 9, 21, 3:

    vites censeo porticum Philippi: si te viderit Hercules, peristi,

    Mart. 5, 49, 13; so id. ib. 11, 99, 8; 12, 61, 7.—For ironical senatorial advice, by which the contrary is meant, v. Cic. Cat. 4, 6, 13; Sall. C. 52, 26, quoted II. A. 3.—
    4.
    With an ut-clause (with monere;

    very rare): illud tamen vel tu me monuisse vel censuisse puta... ut tu quoque animum inducas, etc.,

    Cic. Fam. 4, 8, 2.—
    5.
    With a clause understood: quo me vortam nescio: Pa. Si deos salutas, dextrovorsum censeo (i.e. id facias or faciundum censeo), Plaut. Curc. 1, 1, 70: quo redeam? Pe. Equidem ad phrygionem censeo (i. e. redeas), id. Men. 4, 2, 53:

    quid nunc censes, Chrysale? (i. e. faciundum),

    id. Bacch. 4, 8, 112:

    ita faciam ut frater censuit,

    Ter. Phorm. 5, 2, 11:

    tibi igitur hoc censeo (i. e. faciendum): latendum tantisper ibidem, etc.,

    Cic. Fam. 9, 2, 4: tu [p. 314] potes Kalendis spectare gladiatores, et ita censeo, id. ib. 16, 20:

    quid censes igitur? Ecquidnam est tui consilii ad? etc.,

    id. Att. 9, 12, 4: quid igitur censet (sapientia)? What is wisdom ' s advice? id. Phil. 13, 3, 6:

    scribi quid placeat, quid censeas,

    id. Att. 9, 19,4:

    ibitur igitur, et ita quidem ut censes,

    id. ib. 10, 15, 3:

    disce, docendus adhuc, quae censet amiculus,

    Hor. Ep. 1, 17, 3.
    D.
    Of opinions and views on general questions, to be of opinion, think, believe, hold (cf.: statuo, existimo, puto, aio, dico; freq. in class. prose; very rare in post-class. writers except Gellius; never with ut, ne, or subj.-clause).
    1.
    With inf.-clause:

    Plato mundum esse factum censet a deo sempiternum,

    Cic. Ac. 2, 37, 118:

    Cyrenaici non omni malo aegritudinem effici censent, sed insperato,

    id. Tusc. 3, 13, 28:

    (Hieronymus) censet summum bonum esse sine ulla molestia vivere,

    id. Fin. 2, 5, 16:

    Aristoteles eos qui valetudinis causa furerent, censebat habere aliquid in animis praesagiens,

    id. Div. 1, 38, 81:

    Pythagoras censuit animum esse per naturam rerum omnem intentum et commeantem,

    id. ib. 1, 11, 27; so id. Ac. 1, 11, 40; 2, 42, 131; id. Fin. 1, 6, 20; 3, 15, 49; 3, 19, 64; 3, 21, 70; 4, 7, 17; 5, 7, 17; id. N. D. 1, 2, 3; 1, 2, 4; 1, 12, 29; 1, 13, 35 and 37; 1, 43, 120; 1, 44, 121; 2, 22, 57; 2, 16, 44; id. Sen. 12, 41; id. Leg. 1, 13, 36; id. Tusc. 1, 9, 18; 1, 10, 22; 1, 30, 72; 1, 45, 108; 3, 5, 11; 3, 22, 52; 4, 7, 14; id. Off. 1, 25, 88:

    Plato in civitate communis esse mulieres censuit,

    Gell. 18, 2, 8; 14, 5, 2; 18, 1, 4; 19, 12, 6.—If the opinion refers to what should be observed, oportere or debere is used, or a gerundial predicate with esse (so in Cic., but in Gell. 7, 15, 3, without esse):

    oportere delubra esse in urbibus censeo,

    Cic. Leg. 2, 10, 26:

    M. Varro aeditumum dici oportere censet,

    Gell. 12, 10, 4; 14, 5, 2;

    so with debere,

    id. 17, 5, 5; 13, 8, 4:

    Cyrenaici... virtutem censuerunt ob eam rem esse laudandam,

    Cic. Off. 3, 33, 116:

    (Ennius) non censet lugendam esse mortem quam immortalitas consequatur,

    id. Sen. 20, 73.—
    2.
    An inf.-clause understood:

    (dissensio est), a quibus temporibus scribendi capiatur initium. Ego enim ab ultimis censeo (i. e. exordiendum esse),

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    si, Mimnermus uti censet, sine amore jocisque Nil est jucundum,

    Hor. Ep. 1, 6, 65:

    sic enim censuit,

    Cic. Off. 3, 33, 117.—
    3.
    With neutr. acc. of a pron.: hoc amplius censeo, in addition to the opinions mentioned I hold, etc., Sen. Vit. Beat. 3, 2:

    nullo (medico) idem censente,

    Plin. 29, 1, 5, § 11.—
    4.
    With a rel.-clause:

    Aesopus quae utilia... erant, non severe neque imperiose praecepit et censuit,

    he imparted his teachings and views, Gell. 2, 29, 1.—
    5.
    Absol.:

    non adligo me ad unum aliquem ex Stoicis proceribus. Est et mihi censendi jus,

    the right to impart my opinions, Sen. Vit. Beat. 3, 2.
    E.
    In gen., = arbitror, puto, existimo, judico (cf.: idem enim valet censere et arbitrari, Varr. ap. Non. p. 519, 29: censere nunc significat putare, nunc suadere, nunc decernere, Paul. ex Fest. p. 54, 11 Mull.).
    1.
    To judge, think, believe, suppose (freq. in ante-class. writings; very rare in Cic. except in the particular meanings, a.—ironically—and d.; always with inf.-clause expressed or understood).
    a.
    In gen.:

    atque ego censui abs te posse hoc me impetrare,

    Plaut. Cas. 2, 6, 12 sq.:

    satis jam delusam censeo: rem, ut est, nunc eloquamur,

    id. As. 3, 3, 141:

    nam si honeste censeam te facere posse, suadeam,

    id. Mil. 4, 8, 60:

    neque ego hac noctem longiorem me vidisse censeo,

    id. Am. 1, 1, 126:

    saluti quod tibi esse censeo,

    id. Merc. 1, 35; so id. Am. 4, 3, 2; id. Most. 1, 3, 127; id. Pers. 1, 1, 9; 2, 2, 8; 2, 3, 75 sq.; id. Truc. 2, 2, 60; id. As. 2, 2, 33; id. Aul. 2, 4, 30; 2, 4, 36; id. Cas. 2, 8, 38; Ter. Heaut. 3, 1, 53; id. Phorm. 2, 2, 13: aut domino, cujum id censebis esse, reddes, Cincius, Re Mil. l. iii., de ap. Gell. 16, 4, 2:

    eo namque omnem belli molem inclinaturam censebant (consules),

    Liv. 7, 32, 3:

    nec facturum aequa Samnitium populum censebant, si... oppugnarent,

    id. 7, 31, 7:

    quaeso ut ea quae dicam non a militibus imperatori dicta censeas,

    id. 7, 13, 8:

    at illa purgare se, quod quae utilia esse censebat... suasisset,

    Curt. 8, 3, 7: Alexander, tam memorabili victoria laetus, qua sibi Orientis fines apertos esse censebat, id. 9, 1, 1; so id. 10, 8, 22.—
    b.
    With reference to an erroneous opinion, to imagine, suppose, falsely believe:

    censebam me effugisse a vita marituma Ne navigarem, etc.,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    omnes eum (sc. Jovem) esse (Amphitruonem) censent servi,

    id. Am. prol. 122, 134:

    jam hic ero, quom illic censebis esse me,

    id. ib. 3, 3, 14:

    ardere censui aedes,

    id. ib. 5, 1, 15:

    ego hunc censebam esse te,

    id. Men. 5, 9, 13; so id. As. 5, 2, 20; id. Aul. 3, 5, 55; id. Bacch. 1, 2, 14; id. Men. 3, 3, 32; 5, 9, 76; id. Merc. 1, 2, 87; id. Poen. 1, 1, 54; 3, 1, 60; 3, 4, 25; id. Rud. 2, 4, 31; 4, 7, 35; id. Stich. 4, 2, 24; id. Truc. 1, 1, 72 et saep.: censuit se regem Porsenam occidere, Cass. Hem. ap. Non. p. 4, 88:

    non ipsa saxa magis sensu omni vacabant quam ille... cui se hic cruciatum censet optare,

    Cic. Tusc. 1, 44, 107.—And ironically:

    nisi forte Diagoram aut Theodorum... censes superstitiosos fuisse,

    Cic. N. D. 1, 42, 117:

    nisi forte etiam illi Semproniano senatus consulto me censes adfuisse, qui ne Romae quidem fui,

    id. Fam. 12, 29, 2:

    neminem me fortiorem esse censebam,

    Curt. 8, 14, 42.—
    c.
    Referring to what should take place.
    (α).
    With gerundial inf.-clause:

    navis praedatoria, Abs qua cavendum nobis sane censeo,

    Plaut. Men. 2, 2, 70:

    soli gerundum censeo morem,

    id. Most. 1, 3, 69:

    neque vendundam censeo Quae libera est,

    Ter. Ad. 2, 1, 39; so id. Eun. 4, 4, 53; 5, 8, 42; id. Hec. 4, 4, 94; id. Phorm. 2, 4, 17:

    ceterum ei qui consilium adferret opem quoque in eam rem adferendam censebant esse,

    Liv. 25, 11, 14.—
    (β).
    With oportere, debere, or an ordinary inf.-clause:

    solam illi me soli censeo esse oportere obedientem,

    Plaut. Most. 1, 3, 47:

    quibus declaraveram, quo te animo censerem esse oportere, et quid tibi faciendum arbitrarer,

    Cic. Fam. 4, 9, 1:

    rursus interrogatus quid ipse victorem statuere debere censeret,

    Curt. 8, 14, 43: impudens postulatio visa est, censere... ipsos id (bellum) advertere in se, agrosque suos pro alienis populandos obicere, to entertain the idea that they should direct that war against themselves and their own lands, etc., Liv. 21, 20, 4:

    munere eum fungi prioris censet amici = eum fungi oportere,

    Hor. Ep. 1, 9, 5:

    quae nos quoque sustinere censebat,

    App. M. 11, p. 253.—
    (γ).
    By aequum censere with ordinary inf.clause, expressed or understood, either = it is fair ( right) to do something, or something ought or should be done (so very freq. in the comic poets and Livy; rare in other writers): non ego istunc me potius quam te metuere aequom censeo, I do not think it right to fear him, etc., Plaut. Capt. 2, 2, 51: quid me aequom censes pro illa tibi dare? What do you think I should give as a fair price? etc., id. As. 1, 3, 76: meum animum tibi servitutem servire aequom censui, I thought it my duty that my mind should, etc., id. Trin. 2, 2, 27: ecquis est tandem qui vestrorum... aequom censeat poenas dare ob eam rem quod arguatur male facere voluisse? Cato ap. Gell. 6 (7), 3, 36:

    quis aequum censeret... receptos in fidem non defendi?

    Liv. 21, 19, 5; so id. 24, 37, 7; 5, 3, 8; 22, 32, 6.—And without emphasis upon the idea of fairness or right:

    si sunt ita ut ego aequom censeo,

    as I think they ought to be, Plaut. Stich. 1, 2, 55; so id. Trin. 3, 2, 87; 2, 3, 1; id. Merc. 3, 3, 8; id. Aul. 4, 1, 11; id. Ep. 4, 1, 29; id. Stich. 2, 2, 20; 4, 1, 42:

    qui aequom esse censeant, nos jam a pueris ilico nasci senes,

    who believe that we should be born as old men right from childhood, Ter. Heaut. 2, 1, 2; so id. ib. 5, 5, 11; id. Ad. 4, 3, 10:

    qui aequom censeant rem perniciosam utili praeponi,

    Auct. Her. 2, 14, 22: (tribuni) intercedebant;

    senatum quaerere de pecunia non relata in publicum... aequum censebant,

    Liv. 38, 54, 5:

    cives civibus parcere aequum censebat,

    Nep. Thras. 2, 6.—
    d.
    Very freq., esp. in Cic., when a question, rhetorical or real, is addressed to a second person, often referring to erroneous opinions:

    an fores censebas nobis publicitus praeberier?

    Plaut. Am. 4, 2, 7:

    clanculum istaec te flagitia facere censebas potesse?

    id. Men. 4, 2, 47:

    hicine nos habitare censes?

    id. Trin. 4, 3, 72:

    omnes cinaedos esse censes, tu quia es?

    id. Men. 3, 2, 48; so id. As. 2, 4, 78; 5, 2, 37; id. Bacch. 4, 6, 41; 5, 2. 82; id. Capt. 4, 2, 66; 4, 2, 74; 5, 2, 16; id. Cas. 2, 6, 29; id. Men. 5, 5, 25: continuo dari Tibi verba censes? Ter. And. 3, 2, 25; so id. ib. 3, 3, 13; 4, 4, 55; id. Heaut. 4, 3, 38; id. Hec. 4, 1, 32; 4, 4, 53; id. Phorm. 5, 6, 35:

    adeone me delirare censes ut ista esse credam?

    Cic. Tusc. 1, 6, 10:

    nam cum in Graeco sermone haec... non videbantur, quid censes in Latino fore?

    id. Fin. 3, 4, 15:

    quid igitur censes? Apim illum nonne deum videri Aegyptiis?

    id. N. D. 1, 29, 82:

    quis haec neget esse utilia? quem censes?

    id. Off. 3, 26, 99:

    an censes me tantos labores... suscepturum fuisse, si, etc.,

    id. Sen. 23, 82:

    an vos Hirtium pacem velle censetis?

    id. Phil. 12, 4, 9; so id. Brut. 50, 186; 85, 294; id. Tusc. 1, 5, 10 fin.; 2, 4, 11; 3, 13, 27; id. Fin. 1, 10, 34; id. N. D. 1, 8, 20; 1, 28, 78; 1, 44, 122; id. Leg. 2, 10, 23; id. Div. in Caecil. 16, 54; id. Phil. 1, 6, 13; 4, 3, 7; 7, 4, 14; 11, 1, 3; 11, 5, 10; 12, 3, 7; 12, 6, 13; 12, 8, 21; 12, 9, 22; 13, 2, 4; 14, 4, 10; id. Att. 10, 11, 4:

    quid censes munera terrae?... quo spectanda modo, quo sensu credis et ore?

    Hor. Ep. 1, 6, 5 sqq.; so id. ib. 2, 2, 65; Lucr. 1, 973 (with obj.inf.).—With conditional period inst. of an inf.-clause:

    num censes faceret, filium nisi sciret eadem haec velle,

    Ter. And. 3, 3, 46.—

    Sometimes censemus? is used in the same way as censes?

    Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Off. 2, 7, 25; id. Fam. 4, 9, 2.—
    e.
    With an inf.clause understood: itane tu censes? Pa. Quid ego ni ita censeam? Plaut. Mil. 4, 3, 27: quid ergo censes? Tr. Quod rogas, Censeo, id. Rud. 4, 8, 7 sq.: quid illum censes? (i. e. eo loco facere?) Ter. And. 5, 2, 12:

    quid illas censes? (i. e. posse dicere),

    id. Ad. 4, 5, 22; so Plaut. Curc. 1, 1, 59; Ter. Heaut. 3, 3, 9; 5, 3, 21.—So, very freq. in the comic poets, censeo, absol., as an approving answer; also sic censeo, istuc censeo, ita censeo (Cic.) to be variously rendered: ego divinam rem intus faciam... So. Censeo, that will be right! Plaut. Am. 3, 3, 11: auscultemus quid agat: Ph. Sane censeo, so we will, indeed, id. Curc. 2, 2, 29: quid si recenti re aedis pultem? Ad. Censeo, do so! id. Poen. 3, 4, 18: quin eloquamur? Ag. Censeo, hercle, patrue, id. ib. 5, 4, 93: patri etiam gratulabor? Tr. Censeo, I think so (and after answering several questions with censeo): etiamne complectar ejus patrem? Tr. Non censeo. Pl. Nunc non censet quom volo, id. Rud. 4, 8, 6 sqq.; id. Ps. 2, 2, 69; id. Stich. 5, 4, 53; id. Truc. 2, 4, 73; id. Cas. 4, 3, 14; Ter. Eun. 2, 1, 11; id. Heaut. 3, 3, 27: male habeas! Mu. Sic censeo, Plaut. Men. 4, 1, 11: aliquem arripiamus, etc.: Ly. Hem, istuc censeo, id. Merc. 3, 3, 19 (cf.:

    prorsus ita censeo, referring to general questions, as in D.,

    Cic. Leg. 2, 10, 23);

    once similarly censeas: Quid gravare? censeas!

    Say yes, Plaut. Stich. 3, 2, 22.—
    2.
    To resolve, as a merely mental act, with gerundial inf.-clause (rare; cf. II. B.): quibus rebus cognitis, Caesar maturandum sibi censuit, resolved to hasten, lit., thought he must hasten ( = statuit, existimavit), Caes. B. G. 7, 56 init.:

    censuimus igitur amplius quaerendum,

    Gell. 12, 14, 7.—
    3.
    To consider, i. e. after carefully weighing the circumstances, with inf.-clause (rare):

    sed cum censerem... me et periculum vitare posse, et temperatius dicere... ea causa mihi in Asiam proficiscendi fuit,

    Cic. Brut. 91, 314.—
    4.
    = pu tare, habere, judicare, to consider as, to hold, with two acc., or inf.-clause.
    a.
    With double acc.:

    quom dispicias tristem, frugi censeas (i.e. eum),

    you would consider him thrifty, Plaut. Cas. 3, 2. 32:

    auxilio vos dignos censet senatus,

    considers you worthy of help, Liv. 7, 31, 2:

    has... indagines cuppediarum majore detestatione dignas censebimus si, etc.,

    Gell. 7 (6), 16, 6: cum Priscum nobilitas hostem patriae censuisset, judged, declared him the enemy, etc., Aur. Vict. Caes. 29, 4.—
    b.
    In the pass. with nom. and inf., = haberi (in Manil. and Gell.):

    praeter illas unam et viginti (comoedias) quae consensu omnium Plauti esse censebantur,

    Gell. 3, 3, 3:

    quae terrena censentur sidera sorte (i. e. esse),

    are considered as being of the terrestrial kind, Manil. 2, 226; so id. 2, 293; 2, 653; 2, 667; 3, 96; so, sub aliquo censeri, to be considered as being under one ' s influence, id. 4, 246; 4, 705; cf. id. 3, 598 (with per).—
    5.
    To wish, with subj.-clause or ne (in App.):

    de coma pretiosi velleris floccum mihi confestim adferas censeo,

    App. M. 6. [p. 315] p. 117:

    censeo ne ulla cura os percolat,

    id. Mag. p. 411.
    2.
    censeo, ēre, = succenseo, to be angry: ne vobis censeam, si, etc., Varr. ap. Non. p. 267, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > censeo

  • 15 cōnsuētūdō

        cōnsuētūdō inis, f    [consuetus], a custom, habit, use, usage, way, practice, familiarity, experience, tradition, precedent: exercitatio ex quā consuetudo gignitur: consuetudine quasi alteram naturam effici: a maioribus tradita, the traditions: populi R. hanc esse consuetudinem, ut, etc., Cs.: itineris, way of marching, Cs.: non est meae consuetudinis rationem reddere: maior tumultus, quam populi R. fert consuetudo, Cs.: consuetudinem tenere: cottidianae vitae, T.: vitae sermonisque nostri, daily life and speech: communis sensūs: in proverbii consuetudinem venit, a familiar proverb: in consuetudinem licentiae venire, become used to, Cs.: Gallica, way of life, Cs.: sortium, way of casting, Ta.: mala, H.: (linguā) longinquā consuetudine uti, long familiarity, Cs.: bene facere iam ex consuetudine in naturam vortit, by practice, S.: in consuetudine probari, generally: ex consuetudine, as usual, S.: pro meā consuetudine, according to my custom: consuetudine suā civitatem servare, character, Cs.: consuetudine pro nihilo habere, familiarity, S.: praeter consuetudinem, unexpectedly: in castris praeter consuetudinem tumultuari, unusual disorder, Cs. —Customary right, common law, usage: vetus maiorum: consuetudine ius esse putatur id, etc.: ut est consuetudo. — In gram., a usage, idiom, form of speech: verbum nostrae consuetudinis.—Social intercourse, companionship, familiarity, conversation: cum hominibus nostris consuetudines iungebat: victūs cum multis: dedit se in consuetudinem: consuetudine devinctus, T. — An amour, illicit love: parva, T.: hospitae, T.; cf. cum Fulviā stupri, S.
    * * *
    habit/custom/usage/way; normal/general/customary practice, tradition/convention; experience; empirical knowledge; sexual/illicit intercourse, intimacy, affair

    Latin-English dictionary > cōnsuētūdō

  • 16 īnstitūtum

        īnstitūtum ī, n    [P. of instituo], a purpose, intention, design: consulatūs tui: pauca de instituto meo dicere: huius libri.—A practice, custom, usage, habit: hi linguā, institutis differunt, Cs.: meretricium: utor instituto meo: abduci ab institutis suis, principles: aliorum instituto fecisse, precedent: contra omnium instituta, precedents: instituto suo copias eduxit, Cs.: militem ex instituto dare, according to usage, L.—An institution, ordinance, decree, regulation: praetoris: instituta maiorum domi militiaeque, S.: omnia traditis institutis acta: patriae, N.: duarum vitarum instituta, plans.—Plur., principles, elements: philosophiae.
    * * *
    custom, principle; decree; intention; arrangement; institution; habit, plan

    Latin-English dictionary > īnstitūtum

  • 17 īnstituō

        īnstituō uī, ūtus, ere    [1 in+statuo], to put in place, plant, fix, set: vestigia nuda sinistri pedis, V.: hominem in animum, i. e. to set one's heart on, T.—Of troops, to draw up, arrange: duplici acie institutā, Cs.: quam (aciem) sex cohortium, Cs.— To set up, erect, plant, found, establish, arrange: ubi institui vineae possunt: officinam Syracusis: Amphora fumum bibere instituta, set, H.—To make, build, fabricate, construct: navīs, Cs.: turrīs, Cs.: amphora coepit Institui, H.: delectum, Cs.—To make ready, prepare, furnish, provide: pilorum numerus instituitur, Cs.: dapes, V.— Fig., to institute, found, establish, organize, set up: alii illis domi honores instituti, S.: instituta sacrificia, Cs.: magistratum: nostro more institutus exercitus, organized: Saturnalia institutus festus dies, L.: sacros ludos, O.—To constitute, appoint, designate, single out: eum testamento heredem, S.: ut ille filius instituatur, be adopted: tutorem liberis.— To ordain: Arcesilas instituit, ut ii, qui, etc.: institutum est, ut fierent (quaestores), L.: antiquitus institutum videtur, ne quis, etc., Cs.— To undertake, begin, commence: ut instituimus, pergamus: pontem instituit, biduo perfecit, Cs.: historia nec institui potest sine, etc.: iter, H.: cum populo R. amicitiam, S.: mutare res inter se instituerant, had opened commerce, S.: institui Topica conscribere: si quae mulier conviviis uti instituerit, made it a practice.—To purpose, determine, resolve upon: decernite, ut instituistis: ut instituerat, according to his custom, Cs.: ab instituto cursu, purposed: quos habere secum instituerat, Cs.—To order, govern, administer, regulate, control, direct: Sapienter vitam, T.: libri de civitatibus instituendis.—To teach, instruct, train up, educate: sic tu instituis adulescentīs?: ita Helvetios a maioribus institutos esse, uti, etc., Cs.: calamos cerā coniungere, V.: artibus hunc, Iu.: de isto genere, to give instruction: eos ad maiorum instituta: alquem sic ut, etc.: nos, ne quem coleremus, S.
    * * *
    instituere, institui, institutus V
    set up, establish, found, make, institute; build; prepare; decide

    Latin-English dictionary > īnstituō

  • 18 barbarus

    barbărus, a, um ( gen. plur. m. barbarum, Tac. A. 14, 39; 15, 25), adj., = barbaros [cf. barrio; balo, balbus; blatio].
    I.
    Prop., foreign, strange, barbarous, opp. to Greek or Roman.
    A.
    In gen.:

    hospes,

    Plaut. Rud. 2, 7, 25:

    mixta facit Graiis barbara turba metum,

    Ov. Tr. 5, 10, 28; Hor. C. 1, 29, 6:

    reges,

    id. ib. 1, 35, 11.—Hence, in Tac., in barbarum, adverb., in the manner or according to the custom of foreigners or barbarians:

    civitas potens, neque in barbarum corrupta,

    Tac. A. 6, 42; id. H. 5, 2.— As subst.: barbărus, i, m., a foreigner, stranger, barbarian:

    sin hoc et ratio doctis et necessitas barbaris praescripsit,

    Cic. Mil. 11, 30; id. Verr. 2, 4, 50, § 112; 2, 5, 60, § 157:

    quo neque noster adit quisquam, nec barbarus audet,

    Lucr. 6, 37:

    quippe simul nobis habitat discrimine nullo Barbarus,

    Ov. Tr. 5, 10, 30:

    barbarorum soli prope Germani singulis uxoribus contenti,

    Tac. G. 18:

    barbari praestabant non modicam humanitatem,

    Vulg. Act. 28, 1.—
    B.
    Esp., of a particular people, in opp. to Greek or Roman or both; cf.:

    Romanus Graiusque ac barbarus induperator,

    Juv. 10, 138 (cf.: barbaria, barbaricus, and Fest. s. v. barbari, p. 36 Müll.).
    1.
    (In the mouth of a Greek, or in opp. to Greek.) Italian, Roman, Latin (never so used by the Romans):

    nam os columnatum poetae esse inaudivi barbaro (sc. Naevio) (words of the Ephesian Periplectomenes),

    Plaut. Mil. 2, 2, 58; id. Stich. 1, 3, 40:

    i, stultior es barbaro Poticio,

    id. Bacch. 1, 2, 15: absurdum erat aut tantum barbaris casibus Graecam litteram (ph) adhibere, aut recto casu Graece loqui, Cic. Or. 48, 160.—So also,
    b.
    In the mouth of a Macedonian:

    cum alienigenis, cum barbaris aeternum omnibus Graecis bellum est eritque,

    Liv. 31, 29, 15.—And,
    c.
    In reference to the inhabitants of Pontus:

    barbarus hic ego sum, quia non intellegor ulli,

    Ov. Tr. 5, 10, 37.—
    2.
    Phrygian:

    tibia,

    Cat. 64, 264; cf. Lucr. 4, 546 Forbig.:

    sonante mixtum tibiis carmen lyrae, Hac Dorium, illis barbarum,

    Hor. Epod. 9, 6; Verg. A. 11, 777; Ov. M. 14, 163.—
    3.
    Persian, a Persian:

    solere reges barbaros Persarum ac Syrorum pluris uxores habere,

    Cic. Verr. 2, 3, 33, § 76; Nep. Milt. 7, 1; id. Them. 3, 1; 6, 2; 7, 5; Curt. 3, 11, 16; 5, 10. 2.—Thus the king of the Persians is called barbarus, Nep. Them. 4, 4; id. Con. 4, 3;

    and high officers of the king, barbari,

    id. Ages. 3, 1; cf.:

    Romanum agmen ad similitudinem barbari incessus convertere,

    Tac. A. 3, 33.—
    4.
    In gen., for any hostile people (among the Romans, after the Aug. age, esp. the German tribes, as, among the Greeks, after the Persian war, the Persians):

    opinio, quae animos gentium barbararum pervaserat,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; id. Sull. 27, 76; of the Gauls, Liv. 6, 42, 7; the Germans, Tac. H. 4, 29; 5, 14; id. A. 1, 64; Suet. Aug. 21; id. Tib. 9; id. Calig. 5; 47; 51; id. Galb. 6; id. Dom. 6; 12; Amm. 18, 2, 5:

    ut sunt fluxioris fidei barbari,

    id. 18, 2, 18; the Thracians, Nep. Alcib. 7, 4; Tac. A. 4, 47; 11, 51; Carthaginians, Nep. Timol. 1, 1; Cilicians, id. Thras. 4, 4; Phœnicians and Cyprians, id. Cim. 2, 3; Parthians, Suet. Vesp. 8; Tac. A. 2, 2; 13, 26; Africans, Cic. Att. 9, 7; Suet. Galb. 7; Claud. 42; Tac. A. 4, 25; Britons, id. ib. 16, 17; 12, 35; 14, 32; even of the Dassaretians, a Greek people, Liv. 31, 33, 5; while the Romans did not elsewhere use barbarus for Greek.—
    II.
    Transf., foreign, strange, in mind or character.
    A.
    In mind, uncultivated, ignorant; rude, unpolished:

    qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus videretur,

    Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    ecqua civitas est... aut tam potens aut tam libera aut etiam tam inmanis ac barbara, etc.,

    id. ib. 2, 4, 11, §

    24: nationes,

    Tac. H. 3, 5; Prop. 2, 16, 27:

    Maroboduus... natione magis quam ratione barbarus,

    Vell. 2, 108, 2.— Comp., of verses:

    non sunt illa suo barbariora loco,

    Ov. Tr. 5, 1, 72.—
    B.
    Of character, wild, savage, cruel, barbarous:

    neque tam barbari linguā et natione illi, quam tu naturā et moribus,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,

    id. Font. 14, 31 (10, 21); id. Phil. 3, 6, 15; 13, 9, 21:

    gens,

    id. Sull. 27, 76:

    homines,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81:

    homo,

    id. ib. 2, 5, 57, §

    148: pirata,

    id. Rosc. Am. 50, 146:

    praedones,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; Tib. 2, 5, 48:

    tollite barbarum Morem,

    Hor. C. 1, 27, 2:

    Medea,

    id. Epod. 5, 61:

    domina,

    id. C. 3, 27, 66:

    libidines,

    id. ib. 4, 12, 7:

    ignis,

    Ov. M. 14, 574:

    populus,

    Vulg. Psa. 113, 1.—
    * Comp.:

    sacra barbariora,

    Ov. P. 3, 2, 78.— Sup. not in use.—Hence, adv.: barbărē.
    A.
    Prop., as a foreigner would, in a foreign tongue: Demophilus scripsit;

    Marcus vortit barbare,

    i. e. into Latin, Plaut. As. prol. 10; id. Trin. prol. 19; cf. barbarus, I. B. 1. —
    B.
    Transf.
    a.
    Rudely, ignorantly, in an uncultivated way:

    si grammaticum se professus quispiam barbare loqueretur,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12:

    ut is, a quo insolenter quid aut minaciter aut crudeliter dictum sit, barbare locutus existimetur,

    Quint. 1, 5, 9:

    tota saepe theatra et omnem Circi turbam exclamasse barbare scimus,

    id. 1, 6, 45.—
    b.
    Rudely, roughly, barbarously, cruelly:

    dulcia barbare Laedentem oscula,

    Hor. C. 1, 13, 15:

    ferociter et barbare facere,

    Vulg. 2 Macc. 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > barbarus

  • 19 bibo

    1.
    bĭbo, bĭbi (post-class. part. fut. bĭbĭtūrus, Hier. Isa. 8, 25, 8; Vulg. Matt. 20, 22; id. Act. 23, 12; Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1; part. perf. bĭbĭtus, a, um, Cael. Aur. Chron. 4, 3, 60; Capitol. Ver. 5, 3; Aem. Mac. c. de Porro; Plin. Val. 2, 18; inf. apocop. biber, Cato, Titin., and Fannii Annal. ap. Charis. p. 99), 3, v. a. [root bi; Gr. pi-, pinô, pepôka; whence Lat. poto, as if from po; Sanscr. pī; Slav. piti; Lith. pota], to drink (usually from thirst, a natural want; poto, to drink from passion, habit, etc.; but poto is occasionally used of water, etc., e. g. Plin. 11, 37, 68, § 179; cf.:

    bibere naturae est, potare luxuriae,

    Isid. Diff. 1. 74; and the partt. potus and potatus are regularly used instead of the partt. of bibo).
    I.
    With acc.
    1.
    Of the liquid drunk:

    per aestatem boves aquam bonam et liquidam bibant semper curato,

    Cato, R. R. 73:

    jejunus heminam bibito,

    id. ib. 126:

    si voles vinum Choum bibere, licebit bibas,

    id. ib. 48: eapse merum condidicit bibere;

    foribus dat aquam quam bibant,

    Plaut. Curc. 1, 3, 4:

    vicit vinum quod bibi,

    Ter. Eun. 4, 5, 1:

    Darius in fugā cum aquam turbidam bibisset,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97:

    patrono malo suadebat ut mulsum frigidum biberet,

    id. de Or. 2, 70, 282:

    viveret, nisi illud (i. e. venenum) bibisset,

    Quint. 8, 5, 31:

    bibo aquam,

    id. 6, 3, 93:

    cur apud te vinum aetate tuā vetustius bibitur?

    Sen. Vit. Beat. 17, 2:

    nisi Hy. mettia mella Falerno Ne biberis diluta,

    Hor. S. 2, 2, 15:

    et Veientani bibitur faex crassa rubelli,

    Mart. 1, 103, 9:

    lac bibere,

    to suck, Ov. Am. 3, 10, 22; id. M. 9, 377; 9, 615.—Also nutricem bibere (i. e. lac de nutrice), App. M. 2, p. 115, 29.— Poet.;

    Caecubam... Tu bibes uvam (i. e. vinum),

    Hor. C. 1, 20, 10:

    in usu radix tantum duabus drachmis bibenda (i. e. sucus radicis),

    Plin. 25, 6, 30, § 67.—
    2.
    Pocula or cyathos bibere.
    (α).
    Poet., = vinum (cf. pinein kratêras):

    tristia cum multo pocula felle bibat,

    Tib. 1, 5, 50:

    ipse bibebam Sobria suppositā pocula victor aquā,

    id. 1, 6, 28:

    plura pocula = plus vini,

    id. 1, 9, 59; so,

    nomismata and aera,

    id. 1, 26, 3.—
    (β).
    Of the number of cups drunk at a merry-making: vide quot cyathos bibimus: St. Tot quot digiti sunt tibi in manu, Plaut. Stich. 5, 4, 24.—Esp. of the custom of drinking names, i. e. as many cups as there are letters in a name proposed; the number is frequently expressed by fractional parts of the as (uncia = a cyathus;

    quincunx = 5 cyathi, etc.): quincunces et sex cyathos bessemque bibamus, Gaius ut fiat, Julius, et Proculus,

    Mart. 11, 36, 7:

    crebros ergo licet bibas trientes,

    id. 1, 106, 8:

    diluti bibis unciam Falerni,

    id. v. 3 (cf. with potare:

    sextantes et deunces,

    id. 12, 28).—Hence, nomen bibere, Julium, etc., bibere:

    ut jugulem curas, nomen utrumque bibam,

    Mart. 8, 57, 26:

    Laevia sex cyathis, septem Justina bibatur, Quinque Lycas, Lyde quattuor, Ida tribus,

    id. 1, 71, 1 sq.:

    Astyanacta bibes,

    id. 8, 6, 16.—
    3.
    Fluvium, undam, pruinas bibere ( poet.).
    (α).
    = aquam ex flumine bibere:

    priusquam Pabula gustassent Trojae Xanthumque bibissent,

    Verg. A. 1, 473:

    jam crassus torrens bibitur tamen,

    Stat. Th. 4, 821:

    puram bibis amnibus undam,

    Claud. Laud. Herc. 74.—
    (β).
    Trop., to arrive at the region of the river:

    non illum nostri possunt mutare labores, Nec si... Hebrumque bibamus Sithoniasque nives... subeamus (i. e. si Thraciam adeamus),

    Verg. E. 10, 65:

    ante... Aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim Quam, etc.,

    sooner will the Parthians come to Germany, or the Germans to the country of the Parthians, id. ib. 1, 63:

    turbaque Phasiacam Graia bibistis aquam,

    Ov. H. 12, 10.—Hence,
    (γ).
    Qui flumen bibunt, = the inhabitants of the country through which the river passes:

    qui Tiberim Fabarimque bibunt,

    Verg. A. 7, 715:

    qui profundum Danubium bibunt,

    Hor. C. 4, 15, 21:

    qui Nilum ex ipso protinus ore bibunt,

    Mart. 7, 88, 6:

    populosque bibentes Euphraten,

    Luc. 8, 213:

    qui te, Nile, bibit, Claud. Prob. et Olybr. 38.—So of an inland sea: caesamque bibens Maeotin Alanus,

    Claud. in Rufin. 1, 812.—Of a single person:

    extremum Tanaim si biberes, Lyce,

    Hor. C. 3, 10, 1.—Similarly, montium pruinas bibere, of the rivers fed by a mountain range:

    amniumque... quicunque Odrysias bibunt pruinas,

    Mart. 10, 7, 2: fluvios qui... Alpinasque bibunt de more pruinas, Claud. Prob. et Olybr. 255.—
    4.
    Bibere aquas, to be drowned:

    neu bibat aequoreas naufragus hostis aquas,

    Ov. H. 7, 62.— Transf., of ships, to founder, to be wrecked: o utinam... Argo funestas pressa bibisset aquas! Ov. Am. 2, 11, 6.—
    5.
    Sanguinem or cruorem bibere.
    (α).
    Sanguinem, in a figurative sense, = sanguinem sitire:

    cujus sanguinem (Antonium) non bibere censeatis? (sitire, animo bibere),

    Cic. Phil. 11, 5, 10.—
    (β).
    Cruorem bibere, to draw blood, to kill:

    hasta virgineum alte bibit acta cruorem,

    Verg. A. 11, 803; Claud. in Rufin. 1, 78.—
    6.
    Transf. to things other than liquids.
    a.
    Of concrete things: dixit et ardentes avido bibit ore favillas, breathed in, drew in (of the sparks of a funeral pyre), Mart. 1, 42, 5:

    vigilandae noctes et fuligo lucubrationum bibenda,

    inhale, Quint. 11, 3, 23.—
    b.
    Figuratively, of abstract things.
    (α).
    = cupideaudire, legere:

    pugnas et exactos tyrannos... bibit aure vulgus,

    eagerly listens to, Hor. C. 2, 13, 32:

    incipe: suspensis auribus ista bibam,

    Prop. 3, 4, 8: hinc ille justitiae haustus bibat, imbibe (by reading) the love of justice, Quint. 12, 2, 31: illa divino fruitur sermone parentis, maternosque bibit mores, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 231.—
    (β).
    To imbibe, be affected with:

    infelix Dido, longumque bibebat amorem,

    Verg. A. 1, 749:

    totisque novum bibit ossibus ignem,

    the fire of love, Stat. Achill. 1, 303.—
    (γ).
    To draw out, exhaust: nudae illae artes omnem sucum ingenii bibunt, Quint. prooem. 24.—
    c.
    To swallow, i. e. forget:

    quamquam ego vinum bibo, mandata hau consuevi simul bibere una,

    Plaut. Pers. 2, 1, 3. —
    7.
    Transf., of inanim. subjects, to absorb liquids, draw, imbibe them:

    id si feceris metreta oleum non bibet,

    Cato, R. R. 100. —So trop.:

    claudite jam rivos... sat prata biberunt,

    Verg. E. 3, 111:

    inriguumque bibant violaria fontem,

    id. G. 4, 32:

    quae (terra) bibit humorem,

    absorbs moisture, id. ib. 2, 218:

    amphora fumum bibere instituta,

    Hor. C. 3, 8, 11:

    mista bibunt molles lacrimis unguenta favillae,

    Ov. F. 3, 561:

    tunc bibit irriguus fertilis hortus aquas,

    Tib. 2, 1, 44:

    lanarum nigrae nullum colorem bibunt,

    take no color, Plin. 8, 48, 73, § 193; so,

    candorem (i. e. colorem candidum) bibere,

    id. 31, 11, 47, § 123: arcus bibit (aquas) and nubes bibunt (aquas), the rainbow, the clouds draw water (according to a popular belief among the ancients):

    cur bibit arcus aquas?

    Prop. 3, 5 (4, 4), 32:

    et bibit ingens Arcus,

    Verg. G. 1, 380.—And, jestingly, of an old woman given to drink: ecce autem, bibit arcus;

    hercle, credo, hodie pluet,

    Plaut. Curc. 1, 2, 39 (44):

    unde aures nubesque bibunt atque imbrifer arcus,

    Stat. Th. 9, 405.—So with object understood:

    bibite, festivae fores,

    with reference to the wine spilled, Plaut. Curc. 1, 1, 88:

    palma toto anno bibere amat, i. e. aquam,

    Plin. 13, 4, 7, § 28.—
    II.
    Absol. (the obj. acc. understood).
    a.
    Sc. aquam:

    nec sitis est exstincta priusquam vita bibendo (of those seized by the plague),

    Ov. M. 7, 569.—
    b.
    Of liquids in general:

    numquam sitiens biberat,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97:

    edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere,

    Sen. Vit. Beat. 20, 5:

    ut nec bibant sine ambitione, nec edant,

    id. ib. 12, 5:

    conducit inter cibos bibere,

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    vino debemus homines quod soli animalium non sitientes bibimus,

    id. 23, 1, 23, § 42.—
    c.
    Esp. of wine:

    es, bibe, animo obsequere mecum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 82:

    quamquam illud est dulce, esse et bibere,

    id. Trin. 2, 1, 37:

    jam diu factum postquam bibimus: nimis diu sicci sumus,

    id. Pers. 5, 2, 45; id. Poen. 4, 2, 13:

    decet luxuriosum bibendo mori,

    Quint. 8, 5, 23:

    ut jejuni biberent,

    Plin. 14, 28 med.Pass. impers. bibitur, they drink, he drinks, people drink:

    dies noctisque estur, bibitur,

    Plaut. Most. 1, 3, 78:

    ab tertiā horā bibebatur, ludebatur, vomebatur,

    Cic. Phil. 2, 41, 104:

    bibitur usque eo dum de solio ministretur,

    id. Pis. 27, 67.—
    III.
    With adverbs or adverbial phrases.
    a.
    Of manner:

    jucundius bibere,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97; id. Att. 13, 52, 1:

    large,

    Plin. 10, 34, 52, § 105:

    fit invitatio ut Graeco more biberetur, i. e. propinando,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66.—
    b.
    With num. adv. denoting the number of cups:

    jam bis bibisse oportuit,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 122:

    sic ago, semel bibo,

    id. Rud. 3, 6, 46:

    plus quam deciens, Sextiliane, bibis,

    Mart. 1, 26, 10:

    quare bis deciens, Sextiliane bibis?

    id. 1, 11, 2.—
    IV.
    With abl. or prep. and abl.
    1.
    Of the liquid, river, etc.:

    de eo vino... bibito ante cenam,

    Cato, R. R. 114: a fonte bibatur... [p. 236] an lacu, Mart. 9, 99, 9:

    ab amne,

    id. 12, 11:

    ex aquā,

    Prop. 2, 30, 32:

    ex fonte,

    id. 4, 4, 14.—
    2.
    Of the vessel.
    (α).
    Abl.:

    gemmā, i. e. poculo ex gemmā facto,

    Verg. G. 2, 506:

    caelato = e poculo caelato,

    Juv. 12, 47:

    conchā,

    id. 6, 304:

    fictilibus,

    id. 10, 25:

    testā,

    Mart. 3, 82, 3:

    vitro,

    id. 1, 37, 2; 4, 85, 1:

    ossibus humanorum capitum,

    Plin. 7, 2, 2, § 12.—And bibere understood:

    poscunt majoribus poculis, i. e. bibi,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66.—
    (β).
    With ex: ex solido auro, L. Varius ap. Macr. 6, 1:

    e gemmā,

    Prop. 3, 3, 26.—
    (γ).
    With in:

    hac licet in gemmā bibas,

    Mart. 14, 120:

    in Priami calathis,

    id. 8, 6, 16:

    in auro,

    Sen. Thyest. 453:

    in argento potorio,

    Dig. 34, 12, 21:

    in ossibus capitum,

    Flor. 3, 4, 2.—
    V.
    Particular phrases.
    1.
    Bibe si bibis = bibe nunc, si omnino bibere vis, a formula urging to drink, Plaut. Stich. 5, 4, 33; 5, 4, 51 (cf.:

    age, si quid agis,

    id. ib. 5, 4, 35).—
    2.
    Dare bibere, to give to drink, a Grecism, perh. only in the foll. passages: date illi biber, Titin ap. Charis. p. 99 P. (Com. Rel. v. 78 Rib.):

    jubebat biber dari, Fann. Ann. ib: bibere da usque plenis cantharis,

    Plaut. Pers. 5, 2, 40 (45):

    quod jussi ei dari bibere,

    Ter. And. 3, 2, 4; cf.:

    ut Jovi bibere ministraret,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    ut bibere sibi juberet dari,

    Liv. 40, 47, 5: cf.: dare with subj.:

    tum vos date bibat tibicini,

    Plaut. Stich. 5, 5, 16.—And with rel. and subj.:

    nimium dabat quod biberem,

    Plaut. Cist. 1, 1, 19:

    dat aquam quam bibant,

    id. Curc. 1, 3, 4.—
    3.
    Prov.:

    aut bibat aut abeat, taken from the Greek banquets, in which the chairman (arbiter bibendi,

    Hor. C. 2, 7, 25) could demand unconditional submission to the drinking laws (ê pithi, ê apithi), Cic. Tusc. 5, 41, 118.
    2.
    bĭbo, ōnis, m. [1. bibo], a tippler, drunkard, Firm. Math. 5, 4 fin.
    II.
    Esp., a kind of worm bred in wine, Afran. ap. Isid. Orig. 12, 8, 16 (Com. Rel. v. 406 Rib.; al. bibiones).

    Lewis & Short latin dictionary > bibo

  • 20 consensus

    1.
    consensus, a, um, Part., from consentio
    2.
    consensus, üs, m. [consentio], agreement, accordance, unanimity, concord (class.; esp. freq. in prose).
    I.
    Prop.:

    numquam major vester consensus in ullā causā fuit,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    quod si omnium consensus naturae vox est,

    id. Tusc. 1, 15, 35; Caes. B. G. 2, 28; 2, 29; 7, 4 al.:

    tantus senatus,

    Cic. Fam. 3, 3, 1; cf. Tac. A. 13, 26; Suet. Calig. 14:

    legionis ad rem publicam recuperandam,

    Cic. Phil. 3, 3, 7:

    optimatum,

    Nep. Dion, 6, 3:

    patrum,

    Tac. A. 15, 73:

    consilii totius Galliae,

    Caes. B. G. 7, 29:

    conspirans horum (fratrum),

    Cic. Lig. 12, 34:

    civitatis,

    Liv. 9, 7, 15; Cic. Quint. 5, 3:

    bonorum,

    Quint. 1, 6, 45:

    eruditorum,

    id. 10, 1, 130:

    grammaticorum,

    id. 10, 1, 53:

    deorum hominumque,

    Tac. H. 1, 15:

    aevi,

    Plin. 14, 6, 8, § 72:

    filiorum adversus patres,

    Sen. Contr 2, 9, 22:

    optimo in rem publicam consensu libertatem defendere,

    Cic. Phil. 5, 17, 46:

    inter malos ad bellum,

    Tac. H. 1, 54 fin.; cf. id. ib. 1, 26:

    ex communi consensu aliquid ab aliquo petere,

    Caes. B. G. 1, 30; so,

    repentino maximoque,

    Suet. Aug. 58:

    ingenti,

    id. Dom. 13;

    opp. dissensus,

    Claud. B. Gild. 300; Dig. 46, 3, 80.— Absol.:

    aliquid apud Chattos in consensum vertit,

    has become a general custom, Tac. G. 31.—
    b.
    Consensu, among the histt. after the Aug. per. freq. adv., unanimously, with general consent, according to the general wish, etc.:

    comitiorum illi habendorum, quando minimus natu sit, munus consensu inpingunt,

    Liv. 3, 35, 7; and 3, 36, 5; 24, 37, 11; Tac. H. 1, 16; 1, 55; Suet. Aug. 57; id. Tib. 1:

    cum ipsi invisum consensu imperium... interpretarentur,

    Liv. 3, 38, 10.—
    B.
    In a bad sense, a plot, conspiracy:

    audacium,

    Cic. Sest 40. 86.—
    II.
    Transf., of inanimate objects, agreement, harmony, synpathy (class.): quā ex conjunctione naturae et quasi concentu atque consensu, quam sumpatheian Graeci appellant, Cic. Div. 2, 14, 34; cf. id. N. D. 3, 11, 28:

    concentusque mirus omnium doctrinarum,

    id. de Or. 3, 6, 21:

    consensus et conspiratió virtutum,

    id. Fin. 5, 23, 66:

    duorum antecedentium,

    Quint. 5, 14, 6.—
    B.
    A common feeling, common life: neque enim poterunt (animae et corpora) suptiliter esse Conexae neque consensus contagia fient, Lucr 3, 740.

    Lewis & Short latin dictionary > consensus

См. также в других словарях:

  • according to custom — index orthodox, typical Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Custom (in Canon Law) — • An unwritten law introduced by the continuous acts of the faithful with the consent of the legitimate legislator Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Custom (in Canon Law)     Custom (in …   Catholic encyclopedia

  • Custom (law) — Custom in law is the established pattern of behavior that can be objectively verified within a particular social setting. A claim can be carried out in defense of what has always been done and accepted by law. Customary law exists where: a… …   Wikipedia

  • Custom Robo Arena — North American boxart Developer(s) Noise Publisher(s) …   Wikipedia

  • Custom PC — Magazine Custom PC #091, April 2011 Editor James Gorbold Categories Computing Frequency Monthly …   Wikipedia

  • custom-made — ˌcustom ˈmade adjective MANUFACTURING designed or built specially for a particular customer, and being .different to other things of the same kind: • custom made furniture * * * custom made UK US adjective ( also custom built) ► PRODUCTION made… …   Financial and business terms

  • Custom-fit — is a broad term which could be defined as tailor made. To this respect, mass customization could be defined as a massive personalization or personalization for everybody. In the development of the term, a customized product would imply the… …   Wikipedia

  • custom builder — ➔ builder * * * custom builder UK US noun [C] ► PRODUCTION, TRANSPORT a company that makes things, usually vehicles, according to what a particular buyer wants: »We have a unique product, but because we are a custom builder we cannot afford big… …   Financial and business terms

  • custom-built — ☆ custom built [kus′təm bilt΄ ] adj. built to order, according to the customer s specifications …   English World dictionary

  • custom-made — ☆ custom made [kus′təmmād΄ ] adj. made to order, according to the customer s specifications …   English World dictionary

  • Custom car — 32 3 window with a classic style flame job and Moon tank, very reminiscent of Chapouris California Kid …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»